چکیده:
یکی از علوم پایهی برنامهریزی فضایی،علم جغرافیاست که در دو شاخهی اصلی«جغرافیای طبیعی»و«جغرافیای انسانی»به شرح و تحلیل پدیدههای طبیعی و انسانی از بعد مکان میپردازد و در واقع شناخت فضایی را تسهیل میبخشد و زمینهساز برنامهریزی فضایی میشود(خانی،1371،ص 3).مسألهی زمین در شهرها و توجه به تغییرات اقتصادی و اجتماعی و رشد فزایندهی کالبدی فیزیکی شهرها در تمام دنیا،خصوصا شهرهای کشورهای جهان سوم،به صورت مسألهی بسیار مهمی مطرح است.صاحب نظران و متخصصان مسائل شهری بر این عقیده هستند که وسعت و جمعیت شهرهای کشورهای جهان سوم در مدت کوتاهی دو برابر شده است(مولازاده،1379،ص 44).این نه تنها بر اقتصاد شهر،بلکه بر چگونگی استفاده از زمین شهری اثر مستقیم دارد. تغییرات حاصل شده در فعالیتهای اقتصادی مردم شهر«درچه» از اقتصاد مبتنی بر کشاورزی به سمت فعالیتهای خدماتی،اثر مستقیم بر چگونگی استفاده از زمینهای این شهر داشته است،به صورتی که رشد کاربریهای مسکونی و تجاری در این شهر از رشد سایر کاربریها بیشتر بوده است.در این مقاله به بررسی وضعیت اقتصادی شهر از طریق مدلهای متفاوت میپردازیم و اثرات تغییرات حاصل از فعالیتهای اقتصادی را بر نحوهی استفاده از اراضی شهر مورد مطالعه قرار میدهیم.
خلاصه ماشینی:
"تحول اقتصادی شهرها و اثرات آن بر کیفیت استفاده از زمین شهری (نمونهی موردی شهر درچه) ابراهیم براتی* دکتر جمال محمدی** تصویر صفحه مراجعه شود) چکیده یکی از علوم پایهی برنامهریزی فضایی،علم جغرافیاست که در دو شاخهی اصلی«جغرافیای طبیعی»و«جغرافیای انسانی»به شرح و تحلیل پدیدههای طبیعی و انسانی از بعد مکان میپردازد و در واقع شناخت فضایی را تسهیل میبخشد و زمینهساز برنامهریزی فضایی میشود(خانی،1371،ص 3).
تغییرات حاصل شده در فعالیتهای اقتصادی مردم شهر«درچه» از اقتصاد مبتنی بر کشاورزی به سمت فعالیتهای خدماتی،اثر مستقیم بر چگونگی استفاده از زمینهای این شهر داشته است،به صورتی که رشد کاربریهای مسکونی و تجاری در این شهر از رشد سایر کاربریها بیشتر بوده است.
تغییر روند اشتغال در درچه از سال 1355 به سمت مشاغل خدماتی،به لحاظ موقعیت جغرافیایی این شهر، تغییر چگونگی استفاده از اراضی شهر را در جهت رشد کاربریهای خاصی به همراه داشته است.
همان طور که در جدول 2 مشاهده میشود،تغییر فعالیت اقتصادی به سمت فعالیتهای خدماتی،اثر مستقیم بر کیفیت استفاده از زمینهای شهر،و گرایش به سمت کاربریهای مسکونی و تجاری داشته است و این کاربریها بیشترین درصد رشد را به خود اختصاص دادهاند.
لیکن در سطح شهرستان خمینی شهر، بخش کشاورزی 2/30 درصد از متوسط رشد اقتصادی فاصله داشته،در حالی که در سطح شهر درچه این اختلاف تنها 7/14 درصد است.
2. بخش صنعت در شهر درچه و سطح شهرستان نسبت به سایر بخشهای اقتصادی رشد بیشتری داشته است.
هرچند فعالیتهای کشاورزی هنوز در این شهر دارای اقتصادی پایهای است،لیکن روند تغییرات اقتصادی باعث شده است،شهر در جهتی بدون برنامهی صحیح و علمی رشد داشته باشد."