چکیده:
پژوهش حاضر برمبنای ارتباط، و پیوند شعر و موسیقی، و تاثیرگذاری موسیقی کلاسیک ایرانی بر روی آثار هنری (ادبیات فارسی) میباشد. ارتباطی که از دیرباز مدنظر بسیاری از ادیبان بوده است، که با بهرهگیری از اطلاعات موسیقی دستگاهی ایران، موجبات آثار ماندگاری را در ادبیات فارسی، فراهم نمودهاند. پیوند شعر و موسیقی یک پیوند ناگسستنی است که شناخت این دو هنر والا، باعث غنی شدن آثار هنری جدید در زمینه شعر و موسیقی میگردد. در ارتباط با پیوند شعر و موسیقی، شواهد بسیاری وجود دارد
که برخی از شاعران بزرگ ایران، گرایش قابل ملاحظه ای به موسیقی ایرانی زمان خود داشتهاند، که فارغ از داشتن تبحر در تکنیکهای ادبی، تا حدودی با اصطلاحات و قواعد موسیقی آشنا بودهاند و یا ارتباط نزدیکی با موسیقیدانان زمان خود داشته اند. پژوهش انجام شده یک پژوهش توصیفی- تحلیلی با مطالعات میدانی در راستای سنجش سطح آگاهی فعالان ادبی شهر شیراز و با ارایه آمارهایی در راستای “SPSS” میباشد که با ارایه یک پرسشنامه به جامعه آماری انجام پذیرفته و توسط نرمافزار متغیرهایی همچون: سن، شاخه ادبی، سطح تحصیلات، سازشناسی، آشنایی با فرمها و ردیف موسیقی دستگاهی ایران، مورد تحلیل و
بررسی قرار گرفته است. در نهایت اهالی شعر و ادب شیراز همانند برخی از شاعران و ترانهسرایان بزرگ این دوره، برای آنکه آثارشان از خصلت موسیقیپذیر بودن برخوردار باشد و آهنگسازان بتوانند از این اشعار در خلق آثار پیوند شعر و موسیقی استفاده کنند، به جز داشتن استعداد ذاتی، میبایست سطح آگاهی خود را از موسیقی کلاسیک ایران از منظر شنیداری در حوزهی ردیف دستگاهی و درک وزنهای موسیقیایی بالا ببرند.
The current research is based on the connection between poetry and music, and the influence of
Iranian classical music on works of art (Persian literature). A connection that has long been
considered by many writers, who have created lasting works in Persian literature by using the
information of Iranian instrumental music. The link between poetry and music is an unbreakable
link that the knowledge of these two noble arts enriches new works of art in the field of poetry
and music. In connection with the link between poetry and music, there are many evidences that
some of the great poets of Iran had a considerable tendency towards the Iranian music of their
time, that apart from having proficiency in literary techniques, they were somewhat familiar with
the terms and rules of music or the connection They have been close to the musicians of their
time. The research carried out is a descriptive-analytical research with field studies in order to
measure the level of awareness of literary activists in Shiraz city, which was conducted by
presenting a questionnaire to the statistical population and by "SPSS" software and by providing
statistics on variables such as: age, The literary branch, level of education, instrumentation,
familiarity with the forms and ranks of Iranian instrumental music have been analyzed and
investigated. Finally, the poetry and literature people of Shiraz, like some of the great poets and
songwriters of this period, in order for their works to be musical and for composers to be able to
use these poems in creating works combining poetry and music, apart from having innate talent,
they must have a level of awareness. Elevate yourself from Iranian classical music from the
listening point of view in the field of instrumental order and understanding of musical weights.
خلاصه ماشینی:
در نهايت اهالي شعر و ادب شيراز همانند برخي از شاعران و ترانه سرايان بزرگ اين دوره، براي آنکه آثارشان از خصلت موسيقيپذير بودن برخوردار باشد و آهنگ سازان بتوانند از اين اشعار در خلق آثار پيوند شعر و موسيقي استفاده کنند، به جز داشتن استعداد ذاتي، ميبايست سطح آگاهي خود را از موسيقي کلاسيک ايران از منظر شنيداري در حوزهي رديف دستگاهي و درک وزنهاي موسيقيايي بالا ببرند.
به خلق چنين آثار ماندگاري منتهي شد، و همچنين محافل ادبي که در شيراز در منزل فريدون توللي (انجمن خانه فريدون) با حضور اساتيد برجسته شعر و موسيقي ايران و شيراز انجام ميگرفته (امداد، ١٣٨٨: ٥١٥)، و ديگر محافل ادبي که توسط حسن امداد با حضور هنرمندان در شيراز برگزار ميشده، و حضور بيژن سمندر در محافل موسيقي شيراز که ايشان يکي از بهترين ترانه سرايان معاصر و نوازندهي ساز تار بودند که اشعار وي با گويش شيرازي و خصلت بالاي موسيقيپذير بودن آنها، همگي نمونه ي کوچکي از اين ارتباط و پيوندهاي هنري ميباشد که منجر به خواندن اشعار شاعران و نواختن سازهاي موسيقي ايراني در دستگاهها و آوازهاي مختلف و تحليل و بررسي آثار در اين محافل ميگرديد، و آثار ماندگار اين هنرمندان ميتواند برگرفته از تاثيرگذاري و حضور در همين محافل هنري باشد.
پژوهش هايي که تا به حال در راستاي پيوند شعر و موسيقي در سطح کشور انجام شده بيشتر بررسي واژههاي موسيقي ايران در اشعار بزرگان و بررسي موسيقي شعر اشعار شاعران را مورد تحليل قرار داده است ، ولي در حوزه آموزش و سنجش سطح آگاهي اديبان از موسيقي کلاسيک ايران و ايجاد راهکارهايي براي بهبود و بهتر شدن آثاري که از خصلت موسيقيپذير بودن بهرهمند باشند و بتوان ٥٢ از آنها در تلفيق شعر و موسيقي استفاده کرد، پژوهشي در سطح کشور و يا شهر شيراز انجام نگرفته است ، که آگاهي از دانش موسيقي ايراني و تاثير آن در آثار اديبان، خود مضمون اصلي اين پژوهش ميباشد.