چکیده:
این پژوهش به بررسی مضامین کاربردهای زبانی «ما» در زبان عربی و تطبیق آن با کاربردهای آن در زبان انگلیسی با معادل «What» میباشد. همچنین، این پژوهش بر آن است که جوانب مشترک در بهکارگیری این دو تکواژ در موقعیتهای «استفهام»، «موصول» و «تعجب» را تبیین کند و موارد اختلافی این واژه در دو زبان عربی و انگلیسی را در دو محور کاربردی و ترکیبی بیان کند. این پژوهش نشان میدهد برخی از مشکلاتی که دانشجویان در یادگیری این مفهوم دارند، با این تطبیق مرتفع میشود؛ چراکه ایشان در معادلیابی درست و تطبیقی مفاهیم این دو تکواژ، بعضا به علت درک نادرست، دچار ابهام یا اشتباه میشوند. در پایان نیز به وجوه اشتراک و اختلاف دو تکواژ اشاره شدهاست و راه حل عملی و تطبیقی در این راستا ارایه گردیدهاست.
خلاصه ماشینی:
«ما» و «ماذا»ي استفهامي در زبان عربي در کتاب شرح المفصل ، واژٔە «ما»ي استفهامي چنين معرفي ميشود: «ماي استفهامي، کلمه اي است که براي مفهوم موصولي و توصيفي به کار نـرود و در واقـع ، هـدف از آن ، پرسش از ذات و وجود غيرعاقل است ؛ مانند آيۀ کريمۀ )وما تلک بيمينک يا موسي( (طه / ١٧)» (ابن يعيش ، ٢٠٠٢ م .
(٢٢ :٢٠٠٣ ,Martinet &Thomson ) و معـادل کلمـۀ (Things) در زبان عربي دقيقا «ما»ي استفهامي ميشود که براي غيرعاقل به کار ميرود؛ مانند: ما عنوانک ؟ = ?What is your address استفهام با واژٔە «What» تنها براي غيرعاقل به کار نميرود، بلکه ممکن است در سؤال از صفت يا متعلقات يک عاقل نيز به کار ميرود، هماننـد آنچـه کـه در «مـا»ي اسـتفهامي گذشت ؛ مثلا: What is he?
بنابراين ، شکل اول «ما» موصولۀ عربي مصـداق اين کاربرد ميباشد و کاربرد دوم ، يعني استفاده کردن از «ما»ي موصوله در وسط جملـه ، در زبان انگليسي که به صورت جمله وارٔە موصولي استفاده ميشود، بـا معـادل Which بيان ميشود؛ مثال : o I bought a book which help a lot.
٢. تفاوت واژٔە تکواژ «ما»ي موصوله با «What» موصولي در آن است که «ما»ي موصوله در عربي ممکن است ، براي عاقل به کار رود، مخصوصا زماني که مربوط به صفت عاقل يا متعلقات عاقل باشد، اما در زبان انگليسي اين اتفاق نميافتد.
٦. تکواژ «What» و «ما»ي موصولي در مقام تعجب تعجب در زبان عربي دو ساختار متعارف دارد که عبارتند از: نخست ، «ما أفعله » و دوم «أفعل به »، مانند: «ما أحسن زيدا أحسن بزيد» (ابن عقيـل ،١٩٩٢م .