چکیده:
بهموازات گسترش فنّاوریهای رسانهای و افزایش حضور دانشجویان در فضای مجازی، پژوهش هایی نیز در زمینۀ مسائل مرتبط با آنها صورت گرفته است. یکی از مسائل نوظهور مربوط به جرائم و آزارهایی است که در فضای سایبری حادث میشوند و دامنهشان، از شکستن قفل نرمافزار گرفته تا مزاحمتهای اینترنتی، متنوع است. این مقاله با نظرگاهی جامعه شناختی در صدد بررسی انحرافات سایبری است و از زاویۀ نظریههای پیوند اجتماعی و کنترل اجتماعی، تأثیر دینداری، پیوند اجتماعی و متغیرهای زمینهای بر متغیر وابسته را بررسی کرده است. پژوهش با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه در میان دانشجویان دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری در تهران با حجم نمونه 400 نفر صورت گرفت. در این پژوهش، دینداری در ابعاد اعتقادی، مناسکی و التزام سنجیده شده است. شاخص دینداری با میانگین 18/3 نشان از دینداری متوسط رو به بالای دانشجویان دارد. 75 درصد دانشجویان دارای پیوند اجتماعی متوسط رو به بالایی هستند. شاخص انحرافات سایبری نشان میدهد تنها 2/14 درصد دانشجویان به میزان زیاد و خیلی زیاد تجربۀ این انحرافات را داشتهاند و میزان آنها در بین دانشجویان مقاطع و سنین پایینتر بیشتر است. دینداری و پیوند اجتماعی نیز هر دو رابطۀ معکوسی با ارتکاب انحرافات دارند. همچنین، تحلیل رگرسیونی نشان میدهد مدل نظری پژوهش توانسته 7/73 درصد تغییرات انحرافات سایبری را تبیین کند. بهعلاوه، نتایج تحلیل مسیر نشان میدهد متغیری که بیشترین تأثیر مستقیم را بر متغیر وابسته داشته متغیر پیوند اجتماعی است.
Along with the proliferation of media technologies and the increasing presence of students in cyberspace, many researches have also been conducted on issues related to them. One of the emerging issues related to crimes and harassment that occur in cyberspace, which range from cracking software locks to cyberbullying. This article, with a sociological perspective seeks to investigate cyber aberrations and examines the impact of religiosity, social bonding, and demographic variables on the dependent variable from the perspective of social bonding and social control theories. This article using survey method and questionnaire tool had focused on students of Tehran universities. The sample size selected as 400 cases. The religiosity was measured in three aspects as known as beliefs, rituals and commitments. The overall index has a mean equal to 3.18 which illustrates the medium upward religiosity of university students. (75.1%) of students had a moderate to high level of social bond. The cyber deviation index shows that only 14.2% of students had been involved much or too much with these deviations. These deviations were more common among students of lower grades and younger ages. Religiosity and social bonding have both been inversely correlated with these deviations. Also, regression analysis shows that the theoretical model of this study was able to explain (73.7%) of the changes in cyber deviations. In addition, the results of path analysis show that the variable that had the most direct impact on the dependent variable was the social bond variable.
خلاصه ماشینی:
وضعيت انحرافات سايبري در ميان دانشجويان دانشگاه هاي تهران آمنه صديقيان بيدگلي ١ چکيده به موازات گسترش فناوري هاي رسانه اي و افزايش حضور دانشجويان در فضاي مجازي ، پژوهش هايي نيز در زمينۀ مسائل مرتبط با آن ها صورت گرفته است .
نقشۀ ضريب نفوذ اينترنت در خانوارهاي کشور در سال ١٣٩٤ (منبع : پردازش اطلاعات نقش کليک ١) علل بسياري در خصوص اقبال به اينترنت در ميان جوانان و دانشجويان وجود دارد، ازجمله دسترسي آزاد و بي نهايت ، نبود ساختار زماني محدودکننده ، تجربۀ نوع جديد آزادي و رهاشدن از کنترل والدين ، عدم کنترل رفتارها و گفتارهاي آن ها در فضاي مجازي ، بيگانگي اجتماعي و تشويق هايي که در فضاي دانشگاه براي استفادٔە حداکثري از اين فضا دريافت مي شوند (٢٠٠٢ ,Rensvold &Cheung به نقل از ٢٠١٤ ,Rezaul &Ishrat ) که ، درمجموع ، خطرهاي زيادي را نيز در پي دارند.
بنابراين ، با توجه به نکات مذکور درمورد پژوهش هاي صورت گرفته در اين حوزه به ويژه در داخل کشور، اين پژوهش در حوزٔە جامعه شناسي با تمرکز بر موضوع انحرافات سايبري و متغيرهاي پيوند اجتماعي و دينداري ، در کنار متغيرهاي جمعيت شناختي ، در گسترٔە کلان شهر تهران اجرا مي شود.
در نظريه هاي پيوند اجتماعي و کنترل اجتماعي ، دينداري را نيز مي توان از سازوکارهاي کنترل رفتار افراد و پيوند افراد با جامعه دانست که در اين پژوهش در تبيين انحرافات سايبري دانشجويان بررسي شده است .