چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی مراحل ربوبی شدن و ربوبی ساختن نفس آدمی از منظر قرآن کریم و روایات و تدوین الگوی مطلوب آن انجام شد.این پژوهش با استفاده از روش کیفی با رویکرد توصیفی تحلیلی صورت پذیرفت.جامعه پژوهش در برگیرنده کلیه منابع اصلی شامل قرآن کریم ، تفاسیر مربوطه و کتب روایی بود.روش نمونه برداری در هر یک از منابع به صورت هدفمند بود.تجزیه و تحلیل اطلاعات به صورت کد گذاری و سپس داده ها طبقه بندی و در نهایت مورد تحلیل قرار گرفت . نفس از دیدگاه قرآن و معصومین مورد بررسی قرار گرفت و تربیت نفس و مراحل آن انجام گرفت.در این پژوهش مراحل تربیت که شامل تمهید ، اسلام ، ایمان، تقوا و یقین است مشخص گردید و پس از آن اهداف تربیت اسلامی که شامل اهداف غایی و واسطه ای است مشخص گردید . و با توجه به آن مبانی ربوبی ساختن نفس که شامل : شناخت و آشنایی با خدا ، حب و عشق به خدا و پرورش عادات مطلوب بود مشخص گردید. در رابطه با اصول چهار اصل مهم ربوبی ساختن نفس که شامل خدامحوری، محبت محوری ، خوف و رجا و تغییر ظاهر است مورد بحث واقع شدند.در رابطه با روش ها ، روش های پرورش شناخت و ایمان به خدا ، توجه و تمرکز بر معرفت نفس ، تحریک ایمان و اعتقادات ، یاد خدا و تکرار آن ، تحمیل طاعات و عبادات بر نفس ، موعظه، پیراستن محیط از بدی ها ، آراییدن نفس و تلقین به نفس مشخص گردید.
The aim of this study was to investigate the stages of deification and deification of the human soul from the perspective of the Holy Quran and narrations and to formulate the desired model. This study was conducted using a qualitative method with a descriptive-analytical approach. Karim, the relevant interpretations and narrative books. The sampling method in each of the sources was purposeful. Data analysis was coded and then the data was classified and finally analyzed. In this research, a picture of man was presented in the Qur'an and hadiths, and then the soul was examined from the perspective of the Qur'an and the infallibles, and finally the soul and its stages were trained. In this study, the stages of education, which include preparation, Islam, faith, piety and certainty, were identified, and then the goals of Islamic education, which include the ultimate and intermediate goals, were identified. And according to those principles of deification of the soul, which included: knowledge and acquaintance with God, love and affection for God, and the cultivation of desirable habits were identified. And Raja and change of appearance are discussed. In relation to methods, methods of cultivating knowledge and faith in God, attention and focus on self-knowledge, stimulating faith and beliefs, remembering God and repeating it, imposing obedience and worship on the soul , Preaching, dressing the environment from evils, self-decoration and self-indoctrination were identified.
خلاصه ماشینی:
(شريعتمداري ، ١٣٩٠ :٩) نقش شگفت انگيز تعليم و تربيت در زندگي انسان و حتي حيوان به هيچ خردمندي پوشيده نيست و تاکنون هم ضرورت آن مورد ترديد قرار نگرفته است چرا که تعليم و تربيت صحيح ميتواند فرد را به اوج ارزش ها برساند و اگر غلط افتد وي را به سقوط کشاند زيرا آدمي برخلاف حيوانات که آگاهيها و نيازهاي خود را به صورت غريزي ميدانند در آغاز ولادتش فاقد علم و ادراک و تربيت و کمال است و به تدريج با تعليم و تربيت مستقيم و غيرمستقيم استعدادهاي بالقوه او به فعليت ميرسد و رشد و تکامل مييابد چنانکه قرآن مجيد مي فرمايد: ((والّله أخْرجکمْ منْ بطون أمّهاتکمْ لا تعْلمون شْيًئا وجعل لکم السّمْع واْلأْبصار واْلأْفئدة Eلا لعّلکمْ تشْکرون )) ( نحل ، ٧٨) و خداوند شما را از شکم مادرانتان بيرون آورد در حالي که هيچ نمي دانستيد و براي شما گوش و ديدگان و دل ها قرار داد تا شکر گذار باشيد.
(مشايخي ،١٣٨١: ٣٥) روش هاي تربيتي بر اساس اصل اول روش هاي تربيتي بايد زمينه هايي را به وجود آورد که باعث شناخت خدا و خود شود که بتواند با توجه به معرفت آن ها زمينه را براي ربوبي ساختن نفس فراهم کند .
(مشايخي ،١٣٨١: ٣٩) روش هاي تربيتي الف -ياد خدا و تکرار آن يکي از راه هايي که سبب تقويت و تثبيت ايمان مي شود و نفس انساني را خدايي مي کند و سير قلبي انسان را به سوي معبودش سرعت مي بخشد، ذکر است .