چکیده:
شرکت های تعاونی در زمینه های رشد اقتصادی، فقرزدایی، اشتغال مولد، یکپارچگی اجتماعی، تقویت کارآفرینی و مدیریت و تمرکز سرمایه های کوچک در قالب سرمایه های متوسط و کلان ایفای نقش میکنند و به عنوان یکی از جدیدترین راه های توسعه پایدار در برنامه های توسعه کشور مطرح هستند. در واقع میتوان گفت شرکت های تعاونی تولید روستایی از موثرترین شبکه های موجود در سطح روستا هستند که بهطور مستقیم به کشاورزان و توده های روستایی خدمت و در تحقق برنامه های کلان کشور نقش مهمی ایفا میکنند. لذا موفقیت تعاونی ها میتوانند نقش آنها را در توسعه روستایی پر رنگتر نماید در این راستا این پژوهش در پی شناسایی عوامل موفقیت تعاونی های تولید در مناطق روستایی استان لرستان براساس مدل EFQM انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی فعال استان لرستان که 2602 نفر در 7 تعاونی تولید روستایی در چهار شهرستان دورود، بروجرد، خرم آباد و الیگودرز، در 41 روستا، میباشد. با استفاده از جدول کرجسی مورگان 335 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار، SPSS20 انجام شد. یافته ها نشان داد که در بین عوامل EFQM (رهبری، خطمشی و استراتژی، کارکنان، شراکت و منابع، فرایندها، نتایج مشتری، نتایج کارکنان، نتایج جامعه و نتایج کلیدی عملکرد) معیارهای رهبری، خطمشی و استراتژی، کارکنان، شراکت و منابع، نتایج کارکنان، نتایج جامعه، نتایج کلیدی عملکرد تاثیر مثبت و معناداری بر روی موفقیت تعاونیها دارند که قادرند3/60 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند.
شرکت‏های تعاونی در زمینه‏های رشد اقتصادی، فقرزدایی، اشتغال مولد، یکپارچگی اجتماعی، تقویت کارافرینی و مدیریت و تمرکز سرمایه‏های کوچک در قالب سرمایه‏های متوسط و کلان ایفای نقش می‏کنند و به‏عنوان یکی از جدیدترین راه‏های توسعه پایدار در برنامه‏های توسعه کشور مطرح هستند. در واقع می‏توان گفت شرکت‏های تعاونی تولید روستایی از موثرترین شبکه‏های موجود در سطح روستا هستند که به‏طور مستقیم به کشاورزان و توده‏های روستایی خدمت و در تحقق برنامه‏های کلان کشور نقش مهمی ایفا می‏کنند. لذا موفقیت تعاونی‏ها می‏توانند نقش ان‏ها را در توسعه روستایی پر رنگ‏تر نماید در این راستا این پژوهش در پی شناسایی عوامل موفقیت تعاونی‏های تولید در مناطق روستایی استان لرستان بر‏اساس مدل EFQM انجام شد. جامعه اماری این پژوهش شامل اعضای شرکت‏های تعاونی تولید روستایی فعال استان لرستان که 2602 نفر در 7 تعاونی تولید روستایی در چهار شهرستان دورود، بروجرد، خرم اباد و الیگودرز، در 41 روستا، می‏باشد. با استفاده از جدول کرجسی مورگان 335 نفر به روش نمونه‏گیری تصادفی انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده‏ها با نرم‏افزار، SPSS20 انجام شد. یافته‏ها نشان داد که در بین عوامل EFQM (رهبری، خط‏مشی و استراتژی، کارکنان، شراکت و منابع، فرایندها، نتایج مشتری، نتایج کارکنان، نتایج جامعه و نتایج کلیدی عملکرد) معیارهای رهبری، خط‏مشی و استراتژی، کارکنان، شراکت و منابع، نتایج کارکنان، نتایج جامعه، نتایج کلیدی عملکرد تاثیر مثبت و معناداری بر روی موفقیت تعاونی‏ها دارند که قادرند3/60 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند.
خلاصه ماشینی:
لذا موفقيت تعاوني ها ميتوانند نقش آن ها را در توسعه روستايي پر رنگ تر نمايد در اين راستا اين پژوهش در پي شناسايي عوامل موفقيت تعاونيهاي توليد در مناطق روستايي استان لرستان براساس مدل EFQM انجام شد.
تعاونيهاي توليد روستايي در جهان بيش از ٢٥٠ ميليون عضـو دارد (٢٠١٥ *,ICA) که موفقيت هاي بسياري در جهان در بخش کشـاورزي در کشـورهاي کنيـا، اوگانـدا، *- International Cooperative Alliance )ICA( 2 / 21 اسـرائيل و آلمـان بـه وجـود آورده اسـت ( ,Kokaisl ;٢٠١٢ ‡;WFP ‡IFAD; *FAO; ;٢٠١٠ ,Agarwal ١٩٦٩,Tayeh ;٢٠١٣) که ٣٢ درصد از سهم بازار جهاني بخش کشـاورزي متعلـق بـه تعاونيهـا ميباشـد (٢٠١٤ ,Bibby).
*- Food and Agriculture Organization of the United Nations )FAO( †- International Fund for Agricultural Development )IFAD( ‡- World Food Programme )WFP( 3 / 21 با توجه به مطالب فوق ، اين تحقيق بر آن است که عمده ترين عوامل مؤثر بر موفقيت تعاونيها توليد روستايي را شناسايي و با رويکردي جامع نگر، عوامل رفتاري، سازماني و ساختاري تأثيرگذار بر آن را مشخص کند و در اختيار برنامه ريزان اقتصاد تعاون کشور قرار دهد.
در اين راستا ميتوان گفت که عوامل فراواني وجود دارد که بر موفقيت تعاونيهاي روستايي اثرگذار هستند؛ 1- European Foundation Quality Management )EFQM( 4 / 21 بنابراين با توجه به نقش و اهميت تعاونيهاي روستايي در فرايند توسعه روستايي سـعي بـر آن اسـت در پژوهش حاضر عوامل مؤثر بر موفقيت تعاونيها روستايي مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد، سـپس بـه ايـن مسئله پي برده ميشود که بر حسب EFQM چه عواملي بيشترين تأثير را در موفقيت تعاونيهـا دارد.