چکیده:
مفهوم خانه و مسکن در سبک نوین زندگی شهری متحول شده و ارزشهای آن بهگونهای دیگر تفسیر گردیده و هر روزه مفهومی نوین میگیرد. ازاینرو انگاره خانه و تغییرات آن در انطباق با دوران معاصر، مسئلهای است که باید موردتوجه شهرسازان، برنامه ریزان، طراحان شهری و معماران قرار گیرد و باید به دنبال الگو و انگارهای جدید از مفهوم خانه بود تا علاوه بر داشتن سازگاری لازم با نیازها و خواستههای جامعه نوین، با خواستهها و سبک زندگی گذشته و آینده جامعه ایرانی- اسلامی نیز تطابق داشته باشد. هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به آیندههای بدیل بر مبنای استعارههای بدیل از خانه و شناسایی سناریوهای محتمل خانه و مسکن در آینده، بهمنظور حفظ و صیانت از ارزشهای فرهنگی، اجتماعی، کالبدی خانه میباشد. بر این اساس، پژوهش حاضر با روش تحلیل لایهای علتها(CLA)، تغییر انگاره خانه را در چهار لایهی تحلیل شامل لیتانی، علل کلان اجتماعی، گفتمان/ جهانبینی و اسطوره/ استعاره، مورد واکاوی قرار داده و بر آن است تا ضمن دستیابی به درک روشن از علتهای این تغییرات، سناریوهای بدیلی را برای مفهوم خانه و مسکن در آینده بر مبنای استعارههای بدیل این مفهوم ارائه دهد. با استفاده از نمونهگیری هدفمند، مصاحبههای عمیق نیمه ساختاریافته با صاحبنظرانی که در زمینه موضوع موردبحث، دارای دانش و تجربه کافی بودند، صورت گرفته و نمونهگیری تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. بر اساس نتایج تحقیق ، چهار سناریوی خانه هوشمند، خانه بهعنوان یک ابر دیجیتال، خانه انسانی، خانه متحرک ارائهشدهاند.
The concept of house and housing has changed in the new style of urban life and its values have been interpreted in a different way and it takes on a new meaning every day. The new society should be in accordance with the demands and lifestyle of the past and future of the Iranian-Islamic society. The purpose of this study is to achieve alternative futures based on alternative metaphors of the house and to identify possible home and housing scenarios in the future, in order to preserve the cultural, social and physical values of the house. Accordingly, the present study, using the Layer of Causes Analysis (CLA) method, analyzes the change of house idea in four layers of analysis including litany, macro-social causes, discourse / worldview and myth / metaphor, and intends to achieve A clear understanding of the causes of these changes will provide alternative scenarios for the concept of home and housing in the future based on alternative metaphors of this concept.Using purposive sampling, in-depth semi-structured interviews were conducted with experts who had sufficient knowledge and experience in the subject matter, and sampling continued until the stage of theoretical saturation. According to the research results, four scenarios of smart home, home as a digital cloud, human home, mobile home are presented.
خلاصه ماشینی:
در سبک نوين زندگي شهري، مسکن لزوما خانـه نيست و بيشتر يک فضاي خصوصي است که فرد آن را تجربه ميکند و در تفکر آن، از عادتهـا و رويه هاي ثابت و نا منعطفي که سنت به آن ديکته ميکند، رها است و ويژگي برگزيـدن و انتخـاب گري، حالتي نسبي و منعطف به آن ميبخشد ازايـن رو انگـاره خانـه و تغييـرات آن در انطبـاق بـا دوران معاصر، مسئله اي است که بايـد موردتوجـه شهرسـازان، برنامـه ريـزان، طراحـان شـهري و معماران قرار گيرد و بايد به دنبال الگو و انگاره اي جديد از مفهوم خانـه بـود تـا عـلاوه بـر داشـتن سازگاري لازم با نيازها و خواسته هاي جامعه نوين ، با خواسته ها و سبک زنـدگي گذشـته و آينـده جامعه ايراني -اسلامي نيز تطابق داشته باشد.
بـر ايـن اسـاس، پژوهش حاضر با رويکرد آينده پژوهي به روش تحليل لايه اي علت ها(CLA)، تغيير انگـاره خانـه را در چهار لايه ي تحليل شامل ليتاني، علل کلان اجتماعي، گفتمان/ جهانبيني و اسطوره/ اسـتعاره، مورد واکاوي قرار داده و بر آن است تا ضمن دستيابي به درک روشن از علت هـاي ايـن تغييـرات، سناريوهاي بديلي را براي مفهوم خانه و مسکن در آينده بر مبناي استعاره هاي بـديل ايـن مفهـوم ارائـه دهـد.
کاربرد روش تحليل لايه اي علـت هـا در واکـاوي مفهـوم خانـه متناسب با سبک نوين زندگي پرسش اصلي تحقيق اين است که چه انگـارههـايي از خانـه در سـبک نـوين زنـدگي شهري وجود دارد و سناريوهاي محتمل آن براي آينده هاي بديل کـدمانـد؟ در ابتـدا قبل از پرداختن به هدف اصلي پژوهش حاضر در قسمت يافته هاي تحقيـق ، بـا ايـن مقدمه که در ايران با شروع عصر سرمايه داري و تغيير سبک توليد و معيشت ، خانه ها کم کم از حالت افقي به شکل عمودي و از حالت حياط دار به مجتمع هاي مسـکوني و آپارتماني درآمدند.