چکیده:
تأکید بر آموزش سواد رسانهای در دوران نوجوانی به دلیل حساس بودن این دوران در شکل یافتن شخصیت آینده نوجوانان مهم هست از همین رو در حال حاضر توفیق نوجوانان در استفاده مؤثر از اینترنت و کیفیت زندگی نوجوانان مستقیماً متکی به بهکارگیری علوم رفتاری کاربردی است. در پژوهش حاضر تدوین برنامه آموزشی، بخش کیفی و بررسی اثربخشی برنامه آموزشی بخش کمی را تشکیل داده بود. در بخش کیفی از نوع تحلیل مضمون با طرح اکتشافی متوالی و در بخش کمی از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون ـ پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان نوجوان ۱۵ تا ۱۸ سال کرج در سال ۱۳۹۷ بود که نمونه ۴۰۰ نفر از نوجوانانی بودند که با استفاده از پرسشنامه اعتیاد به اینترنت، تعداد ۹۰ نفر دارای اعتیاد به اینترنت تشخیص داده شد که از بین این تعداد ۴۰ نفر بهصورت تصادفی انتخاب و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. برای نوجوانان گروه آزمایش، برنامه آموزشی سواد رسانهای طی ۱۰ جلسه و هر جلسه به مدت یک ساعت اجرا شد. تحلیل دادهها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری و تک متغیری انجام شد. نتایج نشان داد که آموزش سواد رسانهای بهطور معناداری موجب کاهش اعتیاد به اینترنت در شرکتکنندگان گروه آزمایش شد. همچنین آموزش بر کیفیت زندگی و مؤلفههای آن تأثیر معناداری داشت؛ اما در مؤلفههای عملکرد اجتماعی، مشکلات هیجانی و درد جسمانی بهطور معناداری مؤثر نبود. براساس یافتههای پژوهش حاضر میتوان چنین نتیجه گرفت که برنامه آموزش سواد رسانه میتواند بهعنوان یک مداخله مؤثر جهت کاهش اعتیاد به اینترنت و افزایش کیفیت زندگی نوجوانان مورداستفاده گیرد.
The purpose of this study was to develop and validate a media literacy training program and determine its effectiveness in reducing Internet addiction and improving the quality of life of teenagers in Karaj. In the present study, the development of the educational program, the qualitative part and the evaluation of the effectiveness of the educational program had a quantitative part. In the qualitative part, it was a type of thematic analysis with a sequential exploratory design and in a quantitative part, it was a semi-experimental type with a pre-test-post-test design with a control group. The statistical population included teenager students aged 15 to18 years in Karaj in 1397, which was a sample of 400 teenagers who were diagnosed with Internet addiction using the Internet Addiction Questionnaire, of which 40 were randomly selected and randomly assigned to the experimental and control groups. For the teenagers in the experimental group, a media literacy training program was conducted in 10 sessions, each session lasting one hour. Data analysis was performed using multivariate and univariate analysis of covariance. The results showed that media literacy training significantly reduced Internet addiction in the experimental group participants. Education also had a significant effect on quality of life and its components; But in the components of social functioning, emotional problems and physical pain were not significantly effective. Based on the findings of the present study, it can be concluded that the media literacy training program can be used as an effective intervention to reduce Internet addiction and increase the quality of life of teenagers
خلاصه ماشینی:
تأکيد بر آموزش سواد رسانه اي در دوران نوجواني به دليل حساس بودن اين دوران در شکل يافتن شخصيت آينده نوجوانان دارد؛ بنابراين با توجه به آنچه گفته شد، نظام تعليم و تربيت هر کشور را بايد نه تنها به عنوان نهادي در نظر گرفت که وظيفه ي آن آموختن دانستني ها و تواناسازي نوجوانان امروز براي برآوردن نيازهاي فرداي آنان است ، بلکه يکي از اساسي ترين نهادها در شکل دادن و پرورش ٤٤ فصلنامه علمي سال هفدهم ، بهار ١٤٠١ شماره ٥٠ دانش آموزان است .
در برنامه آموزش سواد رسانه براي هر يک از ويژگي هاي مذکور درمجموع ٢٤ هدف شناسايي و اعلام شده است که به قرار ذيل مي باشد: شناخت و دانش : شناخت انواع رسانه ها رسانه و تأثير رسانه ها بر سبک و کيفيت زندگي آگاهي و شناخت اينترنت و پايگاههاي اينترنتي و کارکردهاي آن و رژيم مصرف رسانه اي آشنايي خبر، عناصر و ارزشهاي خبري آشنايي با محتواي رسانه ي سالم آشنايي با شيوههاي اقناع مخاطب در گونه هاي مختلف رسانه اي آشنايي با توليد رسانه اي (از ديد تئوري و کاربردي ) آشنايي با بسته بندي به عنوان يک رسانه و ابعاد آن فصلنامه علمي سال هفدهم ، بهار ١٤٠١ شماره ٥٠ 53 شناخت تکنيک هاي تبليغات و روايت مهارتي: خودمديريتي خردمندانه و رژيم مصرف رسانه اي مطلوب توانايي رمزگشايي متون رسانه اي پيامها توسعه ادراک زيباييشناختي (نورپردازي - مونتاژ و...