چکیده:
داشتن محیط زیست سالم حق هر انسانی است و باید در راستای حفظ آن تلاش کند. برای مراقبت از محیط زیست به قوانین و مقرراتی نیاز است و همچنین فرهنگسازی و آموزش میتواند به افزایش آگاهی بینجامد و در نهایت موجب حفظ محیط زیست شود. اساسیترین روش برای احترام به محیط زیست، رعایت حقوق محیط زیست بوده که به دلیل پیچیده بودن این موضوع، نیازمند آموزش مسائل زیستمحیطی است. با توجه به اهمیت موضوعات مرتبط با محیط زیست در دنیای امروزی، پژوهش حاضر در نظر دارد تا به جایگاه آموزش و اطلاعرسانی حقوق محیط زیست در حقوق ایران و اسناد بینالمللی بپردازد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعۀ اسناد بینالمللی و داخلی جمعآوری شده است. یافتههای حاصل از پژوهش نشان میدهد که به مقولۀ آموزش محیط زیست در اسناد بینالمللی بهطور شایسته توجه نشده و این موضوع در حقوق ایران نیز مورد بیمهری قرار گرفته است. هرچند در قالب عمل، آموزشهای مختصری از قبیل تبلیغات و اطلاعرسانی بهویژه در کتابهای ابتدایی و غیره مشاهده میشود، اما بزرگی و اهمیت حقوق محیط زیست فراتر از این میزان توجه است و نیاز به آموزش همگانی و اساسی نهتنها در داخل کشور، بلکه در سطح جهان دارد.
Having a healthy environment is the right of every human being and efforts should be made to preserve it. To protect the environment there was a need for rules and regulations. Also, culture and education can protect the environment by increasing awareness. The most basic method is to respect the environment and respect environmental rights, which due to the complexity of this issue requires training in environmental issues. Given the importance of environmental issues in today's world, the present study intends to address the position of environmental law education and information in Iranian law and international documents. The research method was descriptive-analytical and the required information was collected through the study of international and domestic documents. The findings of the current study show that the issue of environmental education in international documents has been duly considered while this issue has been neglected in Iranian law. Although in the form of practice, brief trainings such as advertising and information, as well as elementary books, etc. are observed, the importance of environmental rights is beyond this level of attention.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي حاصل از پژوهش نشان ميدهد که به مقولۀ آموزش محيط زيست در اسناد بين المللي به طور شايسته توجه نشده و اين موضوع در حقوق ايران نيز مورد بيمهري قرار گرفته است .
اهميت و جايگاه حقوق محيط زيست به بهترين شکل در اصل پنجاهم قانون اساسي متبلور شده و پيام آور اين مهم است که مسائل زيست محيطي يک امر کاملا فرابخشي بوده ، بايد همۀ آحاد جامعه به ويژه سازمان ها و دستگاه ها هريک به فراخور توان و کارايي تشکيلات خود در حفظ و نگهداري از محيط زيست به عنوان يک وظيفۀ عمومي بکوشند و از هر فعاليتي که با آلودگي و يا تخريب غيرقابل جبران محيط زيست همراه باشد، جلوگيري به عمل آورند١٦.
Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage برنامه هاي آموزشي و اطلاع رساني براي مردم ، در اهميت حمايت و حفاظت از ميراث فرهنگي و طبيعي (در مواد ١ و ٢ کنوانسيون بيان شده ) تلاش نموده ، فرهنگ سازي لازم 36 صورت پذيرد.
همچنين در اين بيانيه آمده است که هدف نهايي آموزش مسائل زيست محيطي و رعايت حقوق آن ، اينست که مردم فعاليت هاي خود را هم راستا با حفظ محيط زيست و بهبود شرايط زندگي انجام دهند.
مطالعۀ قوانين يادشده نشان از اهميت آموزش حقوق محيط زيست داشته ، بيانگر آن است که براي حفظ محيط زيست بايد رويکردهاي آموزشي پايدار و دائمي در جهت افزايش دانش و آگاهي هاي زيست محيطي و نحوة تعامل انسان با محيط زيست و بهره برداري آگاهانه و علمي مدنظر قرار گيرد.