چکیده:
ناصر کشاورز از شاعران نامدار شعر کودک معاصر است. هدف اصلی این پژوهش، تبیین مضامین برجسته و پربسامد در اشعار کودکانة این شاعر است؛ ازاینرو، مهمترین مضمونها، درونمایهها و پیامهای اشعار کودک کشاورز در قالب رویکرد کیفی پژوهش و با استفاده از روش تحلیل مضمون بهشیوۀ توصیفی و تحلیل استقرایی بررسی و ارزیابی میشود. جامعۀ آماری و محدودۀ پژوهش حاضر اشعار کودک ناصر کشاورز بوده است. از میان کتابهای پرشمار شاعر، یازده شعر برای نمونه انتخاب شد. ملاک تعیین حجم نمونه، رسیدن به اشباع نظری بوده است. تحلیل دادهها با استفاده از کدگذاری استرلینگ (۲۰۰۶) انجام شده است. یافتههای پژوهش بیانگر این است که ناصر کشاورز چهار مضمون سازماندهنده را در اشعار کودک خود مطرح کرده است. این چهار مضمون در مسیر روششناختی پژوهش حاضر و از ترکیب و تلخیض پنجاه و سه مضمون پایه به دست آمد. میتوان گفت کشاورز یکی از شاعران موفق معاصر ایران است که حالت روایی و سیر داستانی را در آثار خود حفظ کرده است. او توانایی خود را در سرودن شعر کودک و در آمیختن زبان کودکانه با دنیای کودکی و عالم تخیل نشان داده است. اصلیترین مضامین اشعار ناصر کشاورز شامل آموزشی و تربیتی، موضوعات لذتبخش و سرگرمکننده، طبیعتگرایی، احساسی و عاطفی است. در این میان، مضمونهای احساسی و عاطفی، مهمترین و برجستهترین مضمون اشعار کودکانة ناصر کشاورز است که بیشتر با عنصر خیال ترکیب شده است.
Nasser Keshavarz is one of the contemporary poets who wrote children's poetry. The main goal of the present research was to explain the prominent and frequently used themes in the children's poems of Nasser Keshavarz. Therefore, the most important themes, sub-themes and messages of the Keshavarz’s children's poems have been investigated and evaluated in the form of a qualitative research approach and using the method of descriptive analysis and inductive analysis. The statistical community and the scope of the current research was Nasser Keshavarz's children's poems. Among the numerous books of the poet, eleven poems have been selected as samples. The criterion for determining the sample size was to reach theoretical saturation. Data analysis was done using Stirling (2006) coding. The findings of the research show that Nasser Keshavarz raised four organizing themes in his children's poems. These 4 themes were obtained in the methodological path of the current research and by combining and summarizing 53 basic subjects. It can be said that Keshavarz is one of the successful poets of contemporary Iran, who has preserved the narrative mode and story flow in his works. He has shown his ability in writing children's poems and mixing children's language with the world of childhood and imagination. The main themes of Nasser Keshavarz's poems include: educational and training, enjoyable and entertaining topics, naturalism, emotional and emotional. In the meantime, emotional and sensational themes are considered to be the most important and prominent themes of Nasser Keshavarz's children's poems,
خلاصه ماشینی:
هدف اصلي ايـن پـژوهش ، تبيين مضامين برجسته و پربسامد در اشعار کودکانۀ اين شاعر است ؛ ازاين رو، مهـم تـرين مضمون ها، درون مايه ها و پيام هاي اشعار کودک کشاورز در قالب رويکرد کيفي پـژوهش و با استفاده از روش تحليل مضـمون بـه شـيوة توصـيفي و تحليـل اسـتقرايي بررسـي و ارزيابي ميشود.
واژه هاي کليدي ناصر کشاورز؛ شعر کودکان ؛ مضامين تربيتي؛ طبيعت گرايي؛ مضامين عاطفي ١ـ مقدمه جامعۀ علمي، به ويژه روان شناسي، سال هاست به کودک توجه کرده است ؛ اما بـا گـذر از اين نظريه «که کودک بزرگ سالي کوچک است که بايد شيوة صـحيح زنـدگي را بـه او ياد داد»، شيوة تلقي جامعه و محققان نسبت به کودک تغيير کرد؛ نيز با تبيـين بايسـتگي و ارزش دوران کودکي، بخشي مهم از زندگي انسان ، کودکان به طور جدي مخاطـب توليـد علم ، هنر و ادبيات قرار گرفتند.
اين شاعر با شناخت عالي دنياي کودکانه دريافته است بهتـرين روش تأثيرگذار در آموزش و تربيت کودکان ، آموزش غيرمستقيم و استفاده از تکنيک روايتگري و خلق داستان از مسائل روزمرة مخاطب و نشان دادن ريزه کاريهـاي آموزشـي و تربيتـي در مسير زندگي واقعي اوست ؛ بنابراين حتـي در مضـامين طبيعـت گـرا، سـرگرم کننـده و احساسي و عاطفي همواره هدف هاي آموزشي و تربيتي مدّنظر شاعر بوده است ؛ به همين سبب آنگاه که خواننده با اشعاري با مضامين يادشده روبـه روسـت ، بـاز هـم جنبـه هـاي آموزشي و تربيتي در پس زمينۀ آن ها خودنمايي ميکند؛ پـس مـي تـوان شـاعر را معلمـي ظريف انديش تصور کرد که از يک سو زبان و شرايط کـودک را درک مـي کنـد و ازسـوي ديگر با نيازهاي آموزشي و تربيتي او آشناست و براي او شعر فرصتي براي ارائـۀ انديشـه و کلامي اثربخش در حوزة نيازهاي فردي و اجتماعي ، طبيعي و عاطفي است که همـواره جنبه هاي آموزشي و تربيتي و نيز سرگرمي و لذت بخش خود را حفظ کـرده اسـت .