چکیده:
در حقوق ایران و امریکا در خصوص شرطیت یا مانعیت تقصیر در مسئولیت قراردادی میان حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد. بنابراین این بحث مطرح می شود که آیا اساسا تقصیر در ایجاد مسئولیت قراردادی نقش دارد یا خیر؟ قائلین به مانعیت تقصیر معتقدند از آنجا که صحبتی از تقصیر در حقوق ایران نشده است فلذا به محض عدم انجام تعهد، متعهد مسئول است و برخی از حقوقدانان امریکا بیان می دارند که قرارداد یک نوع انتخاب بین اجرای تعهد و پرداخت خسارت است. براین اساس نتیجه می گیرند که تقصیر در قراردادها جایگاهی ندارد و «مانع» تلقی می شود.حال آنکه به نظر تقصیر شرطیت دارد؛ چراکه وجود تقصیر در مسئولیت قراردادی موجب پیشگیری از نقض تعهد و برقراری یک رابطه ی عادله میان طرفین و تشویق به مقابله با ورود خسارت است تا منفعت هر دو طرف قرارداد افزایش یابد. هدف از این مقاله مطالعه تطبیقی تحلیل شرطیت یا مانعیت تقصیر همراه با تحلیل نظرات با روش توصیفی- تحلیلی می باشد و پرسش اصلی مقاله این است: آیا تقصیر در حقوق قراردادها شرط در ایجاد مسئولیت قراردادی است یا مانع؟در این مقاله فرضیه این است که تقصیر در حقوق قراردادها شرطیت داشته و آثار متعددی به دنبال دارد.
There is a disagreement between lawyers in Iranian and American law with respect to conditionality or preventiveness of fault in contract liability. Therefore, the question is raised whether fault basically contributes to contract liability or not? Those who believe in preventiveness of fault state that since there is no reference to fault in Iranian law, thus the obligor is liable as soon as he fails to fulfil the obligation and some American lawyers state that a contract is a choice between obligation fulfillment and damage payment; therefore they conclude that fault has no place in contracts and is considered as a "preventive factor". However, it seems that fault has a conditional state because its contribution to contract liability prevents contract breaches, creates a fair relationship between the parties and encourages confronting damages to increase benefits for both parties to the contract. The aim of present comparative study is to analyze conditionality or preventiveness of fault together with analysis of related opinions using a descriptive-analytical methodology and the main research question is that whether fault in contract law is a condition to creation of contract liability or prevent it? The hypothesis of present study argues for conditionality of fault and its multiple consequences.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله تلاش شده به بررسي اين سؤال پرداخته شود که آيا تقصير در ايجاد مسئوليت قراردادي در حقوق ايران و امريکا شرطيت دارد يا مانع تلقي مي شود؟ تقصير در ايجاد مسئوليت قراردادي ازجمله بحث هاي محوري در زمان نقض قرارداد است و ازآنجاييکه طرفين قرارداد در زمان انعقاد قرارداد به دنبال روابط عادلانه هستند که سود و منفعتشان حفظ شود و افزايش يابد و انگيزه بيشتري براي همکاري و حفظ قراردادها داشته باشند بر اين اساس در خصوص مانعيت و شرطيت تقصير ميان حقوقدانان در حقوق ايران و امريکا اختلاف نظر وجود دارد.
حقوق امريکا اکثر حقوقدانان امريکا تقصير در قرارداد را اين گونه تعريف کرده اند: تقصير از بيتوجهي و بياحتياطي يا بيمبالاتي نشئت مي گيرد يا به گونه اي عمدي انجام ميشود و بر اين اساس معتقدند که تقصير در قرارداد به دو دسته عمدي و ناشي از بياحتياطي و بيمبالاتي تقسيم ميشود که در هر دو مورد متعهد، مقصر و مسئول جبران خسارت است ؛ اما عده اي قائل اند که بايد صرفاً نقض از روي بيمبالاتي را تقصير دانست چون اين نوع نقض منابع اقتصادي جامعه را سست مي کند در حالي که نقض عمدي ممکن است براي طرفين قرارداد سودمند باشد (٢٠٠٩:٣٥٥ ,Posner)؛ بنابراين بر اساس نظر اين گروه نقض از روي بيمبالاتي غالباً موجب مسئوليت است ، چون نقض کننده به سودمندي نقض توجهي نداشته است اما در نقض عمدي بايد بررسي کرد که آيا نقض براي طرفين سودمند بوده يا خير و با توجه به اين موضوع در مورد مسئوليت متعهد تصميم گيري کرد (٢٠١٠:١١٥ ,Willd(.