چکیده:
حق بر آب در زمرهی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که مورد تأیید اسناد بینالمللی قرار گرفته است و خود پیششرط برخی حقهای بشری دیگر از جمله حق بر حیات میباشد. . در اجرای این حق، دولتها متعهدند که دسترسی بشر به آب سالم و کافی برای مصارف آشامیدنی، بهداشتی و خانگی را فراهم کنند. اگرچه تعهد به اجرای حقوق بشر از جمله حق بر آب به گونهای ایجاد شده است که اساساً دولتها را در مواقع اتخاذ اقدامات در قلمرو سرزمینی آنها ملزم میکند، اما مستند به دکترین، رویکرد نهادهای حقوق همچون کمیتهی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نیز آراء دیوان بینالمللی دادگستری، مشخص میشود که تعهد دولتها به اجرای حق بر آب به فراتر از سرزمین آنها نیز تسری مییابد. نظر به این موضوع، این مقاله مبتنی بر یک روش توصیفی- تحلیلی به این سؤال پاسخ میدهد که در نظام بینالمللی حقوق بشر، دولتها به چه شکل میتوانند تعهدشان به اجرای فراسرزمینی حق بر آب را اجرا کنند؟ مقاله استدلال میکند که همانند دیگر حقهای بشری نسل دوم، دولتها متعهد به احترام، حمایت و ایفاء (در دو سطح تعهدات حداکثری و محوری حداقلی) حق بر آب فراتر از سرزمینشان میباشند.
The right to water is one of the economic, social and cultural rights that have been approved by international documents. In implementing this right, states are committed to provide human access to safe and sufficient water for drinking, sanitary and domestic purposes. Although the commitment to the implementation of human rights, including the right to water, has been established in a way that basically obliges states when taking measures in their territorial territory, but based on the doctrine, the approach of human rights treaty bodies such as the Committee on Economic, Social and Cultural Rights, as well as opinions International Court of Justice, it is clear that the obligation of states to implement the right to water extends beyond their territory. In view of this issue, this article based on a descriptive-analytical method answers the question that in the international human rights system, how can states implement their obligation to the extraterritorial implementation of the right to water? The article argues that, like other second-generation human rights, states are committed to respect, protect and fulfill (at two levels of maximum and minimum obligations) the right to water beyond their territory.
خلاصه ماشینی:
افزون بر تعهدهاي سلبي مرتبط با حق حيات ، کميته مزبور ضمن اتخاذ تفسيري موسع نسبت به حق حيات ، بيان ميدارد: «اصطلاح حق ذاتي حيات را در مفهوم مضيق نميتوان به شيوه اي درست درک کرد و حمايت از اين حق مستلزم اتخاذ اقدام هاي ايجابي از سوي دولت ها به منظور کاهش مرگ ومير کودکان و ارتقاء اميد به زندگي به ويژه اقدام هايي براي زدودن سوءتغذيه و بيماريهاي همه گير مطلوب خواهد بود» ( Human Rights ٥ para :١٩٨٢ ,(CCPR(Committee ).
با آغاز قرن بيست و يکم ، براي اولين بار در سال ٢٠٠٠ قطعنامه مجمع عمومي سازمان ملل به شماره ٥٤/١٧٥ با عنوان حق بر توسعه مقرر کرد که حق بر غذا و آب آشاميدني سالم ، حقوق اساسي بشر قلمداد ميشوند و ارتقاء آن ها توسط دولت ها و جامعه بين المللي، ضرورتي اخلاقي است ( para :٢٠٠٠ ,٥٤١٧٥/UN Doc. A/RES 2 ١٢).
به همين جهت بر پايه تعهد به احترام که دولت ها را از اتخاذ رفتارهاي نقض کننده حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي افراد ساکن در کشورهاي ديگر منع ميکند، دولت ها بايد در همه مواقع از وضع تحريم ها يا اقدام هاي مشابه که مانع عرضه آب و نيز کالاها و خدمات ضروري براي تأمين آب است ، خودداري ورزيده و دسترسي به آب را نبايد به عنوان ابزار فشار سياسي و اقتصادي مورد استفاده قرار دهند.