چکیده:
بی تردید آنچه متن را یکپارچه و از نوشتههای پراکنده متمایز میسازد» انسجام است و نقش آن
درواقع برقراری رابطه بین دو قسمت از متن و تداوم بخشیدن به آن بوده تا بدینوسیله» خواننده پا
شنونده عناصر ناموجود در متن را که برای تعبیر آن ضروری هستند» دریابد. از ابزارهای انسجام
میتوان به ارجاع» جایگزینی و حذف» حروف ربط یا پیوندی (انسجام دستوری) و تکرار و
همآیندی (انسجام واژگانی) اشاره کرد. بررسی زبانشناختی میتواند بر روی متون شفاهی حقوقی
(مانند گفتمان داخل دادگاه) و متون کتبی حقوقی (نامههاء اسناد. لوایح» و پروندهها) در سطوح
مختلف تمرکز کند. زبانشناسی حقوقی که محکمهای نیز خوانده میشود یکی از شاخههای بینا
رشتهای بین زبانشناسی و حقوق قصایی است. نکرار به عنوان یکی از ابزارهای تخمین انسجام
متن» ماهیتا با زبان ارتباط دارد؛ پژوهش حاطر به بررسی زبانشناختی انواع نکرار در لوایح حوقی
فارسی میپردازد. در بررسی کاربردی متون حقوقی» زبانشناسان با بررسی اسناد» شهادت در
دادگاههاء واژههای خاص کلام مجرمان» نوع سبک گفتاری و نوشتاری در پروندههای قضایی نظر
کارشناسی میدهند. یکی از مسائلی که فراوان در متنهای حقوقی بهطور خاص لایحهها به چشم
میخوردء پدیده سبکی تکرار اطلاعات است. دادهها از ۴۰ لایحه ارائهشده در دادگاهها جمعآوری
و با روش کیفی تحلیلشدهاند. بررسی نمونهها نشان میدهد که متن نوشتاری لایحهها از دو گروه
اصلی تشکیل میشود؛ تکرار بیفایده و تکرار مفید. در گروه اول» عبارتهای تکراری اطلاعات
غیرضروری هستند که حشو در نظر گرفته میشوند و در متون موردبحث حقوقی مشاهده شدند.
گروه دوم» از دو زیر طبقه تکرارهای دستوری و بافتی تشکیل میشود. تکرارهای دستوری بر مبنای
صرورت قواعد زبان فارسی شکلگرفتهاند و اجباری هستند. تکرارهای بافتی به اقتضای متن و
سبک نوشتاری حقوقی انواع متفاوتی را نشان میدهند که عبارتند از: تکرار عین واژه» تکرار
مترادف» تکرار واژههای مخالف» تکرار متمایزکننده و تکرار برجستهساز. دوبارهنویسی مطالب»
جملات پیچیده» عدم توجه به نقطهگذاری» کاربرد قیود متعدد» همپایگیهای طولانی و فعلهای چندبخشی از ویژگیهای خاص متون موردبررسی است. تکرار اطلاعات در لایحهها باانگیزه های
تاکید، ترس از فراموشی مخاطب در طولانی شدن کلام و یادآوری نکات کلیدی ارتباط دارد؛ بنابراین تکرار اطلاعات در این متون نقش کاربردی و موثری دارد و سبب سهولت انتقال پیام اصلی میشود.
خلاصه ماشینی:
تکرار اطلاعات در لايحه ها باانگيزه هاي تأکيد، ترس از فراموشي مخاطب در طولاني شدن کلام و يادآوري نکات کليدي ارتباط دارد؛ بنابراين تکرار اطلاعات در اين متون نقش کاربردي و مؤثري دارد و سبب سهولت انتقال پيام اصلي ميشود.
اصل کم کوشي و اقتصاد زباني، اختصار و موجزنويسي را در توليد ساختارها الزام زباني ميدانند؛ اما پرسش اين است که آيا تکرار در همه متون بار منفي دارد؟ عوامل بافتي مانند گوينده و انگيزه انتقال پيام چه تأثيري در ارائه اطلاعات دارند؟ بنابراين هدف اين است که نشان دهيم تکرار خود انواعي دارد و در لايحه هاي حقوقي، تکرار مثبت (مفيد) و منفي (بيفايده ) متفاوت هستند.
پژوهش حاضر به بررسي لايه هاي حقوقي برگزيده و در دسترس پژوهشگران ميپردازد که پس از بررسي رويکرد اول ، با نگاهي مثبت سعي دارد نشان دهد که تکرار يکي از پديده هاي سبکي است که به نوع متن وابسته است ؛ بنابراين انواع تکرار در لايحه هاي حقوقي بررسي ميشود تا نشان دهد که تکرار برخي عبارت ها هميشه از عوامل اطناب وُ مخّل فصاحت نيست بلکه در ژانر و سبک خاص حقوقي ميتواند نقش کاربردي داشته باشد تا ارتباط کلامي با موفقيت ايجاد و گيرنده بدرستي پيام را مفهوم سازي کند.
Description of the grammatical structure of the Persian language, 4th edition, Tehran: Amirkabir Publications.
"Legal Linguistics", Human and Culture, Special Issue on Language and Text, Vol 2, No 3, pp.