چکیده:
بومگردی روستایی بر اساس اصول و معیارها علمی از رویکردهای ضروری در فرآیند نیل به توسعه پایدار و جلوگیری از هدررفت وقت و سرمایه است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی و هدف آن اولویتبندی روستاهای هدف بومگردی روستایی در منطقه جنگلی حوزهآبخیز بابلکرود از توابع استان مازندران است. در این تحقیق، از روش دلفی به منظور شناسایی معیارهای بومگردی روستایی، تکنیک Entropy برای تعیین وزن آنها و از مدلهای تصمیمگیری چند معیاره TOPSIS، ElECTER و VIKOR برای اولویتبندی روستاهای منطقه جنگلی حوزهآبخیز بابلکرود از نظر توان بومگردی روستایی در سال 1399 استفاده شد. یافتههای این تحقیق، چهار معیار زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و فنی و 44 شاخص را جهت ارزیابی بوم-گردی روستایی شناسایی و در منطقه مورد مطالعه بومیسازی نمود. نتایج اولویتبندی 17 روستای منطقه جنگلی حوزهآبخیز بابلکرود نشان داد به ترتیب روستاهای خلیلکلا، خرکاک، آری، کالیکلا و فیروزجاه با کسب بیشترین میانگین نهایی جزء پنج روستای با توان بالا جهت بومگردی روستایی هستند. همچنین نتایج نشان میدهد به کارگیری مدلهای گوناگون چندمعیاره به رتبهبندی متفاوتی از گزینههای رقیب منجر میشود، بنابراین جهت حصول به اجماع و نیز رتبهبندی جامعتر گزینهها، روش ادغام سهگانه استفاده شده است. نتایج این روش نشان داد مدل ویکور در قیاس با سایر مدلها نتایج مناسبتری برای اولویتبندی روستاهای منطقه از نظر توان بومگردی روستایی ارائه میدهد. لذا، پیشنهاد میشود روستاهای هدف بومگردی در این مطالعه در برنامههای مدیریتی و اجرای پروژههای بومگردی روستایی در استان مازندران، شهرستان سوادکوه بیشتر مد نظر قرار گیرد.
Rural ecotourism based on scientific principles and criteria is one of the essential approaches in the process of achieving sustainable development and preventing the waste of time and capital.The research method is descriptive-analytical and its purpose is to prioritize the villages targeted for rural ecotourism in the forest area of Babolakrood watershed in Mazandaran province. In the study, Delphi method to identify rural ecotourism criteria, Entropy technique to determine their weight and multi-criteria decision models such as TOPSIS, ElECTER and VIKOR to prioritize villages in the forest area of Babolakrood watershed in terms of ecotourism potential rural in 2019. The findings of the study identified and customized four environmental, economic, social and technical criteria and 44 indicators to evaluate rural ecotourism in case stuady. The results of prioritization of 17 villages in the forest region of Babolakrood watershed showed that Khalil Kola, Kharkak, Ari, Kalikola and Firozjah villages respectively are five villages with high potential for rural ecotourism, with the highest final average. Also, the results showed that the application of different multi-criteria models leads to different ranking of options, so in order to reach a consensus and a more comprehensive ranking of options, the triple integration method has been used. The results showed that VIKOR model in comparison with other models provides more suitable results for prioritizing the villages of the region in terms of rural ecotourism potential. Therefore, we suggested that the target ecotourism villages considered in the management programs of rural ecotourism projects in Mazandaran province,Savadkuh city.
خلاصه ماشینی:
آن ها از تکنيک Entropy و براي اولويت بندي روستاهاي منطقه جنگلي حوزه آبخيز بابلکرود از نظر توان بوم گردي روستايي در سال ١٣٩٩ از مدل هاي تصميم گيري چندمعياره TOPSIS،ElECTER و VIKOR استفاده شد.
نتايج اولويت بندي ١٧ روستاي منطقه جنگلي حوزه آبخيز بابلکرود نشان داد به ترتيب روستاهاي خليل کلا، خرکاک، آري، کاليکلا و فيروزجاه با کسب بيشترين ميانگين نهايي جزء پنج روستاي با توان بالا جهت بوم گردي روستايي هستند.
هدف اين پژوهش ، اولويت بندي روستاهاي هدف بوم گردي روستايي در منطقه جنگلي حوزه - آبخيز بابلکرود استان مازندران با استفاده از مدل هاي تصميم گيري چندمعياره مانند Entropy، TOPSIS،Electer و Vikor بوده است .
مراحل اجراي اين مدل به شرح زير است : گام ١: تعيين وزن معيارها: جهت رتبه بندي روستاهاي حاشيه جنگل هاي حوزه آبخيز بابلکرود به لحاظ توان بوم گردي روستايي، وزن و اهميت هريک از معيارها از طريق تکنيک انتروپي محاسبه شد.
- اولويت بندي روستاهاي حاشيه جنگل هاي حوزه آبخيز بابلکرود به لحاظ توان بوم گـردي روستايي با استفاده از تکنيک الکتر اين روش دسته بندي براي تصميم گيري چندمعياره است که هر گزينه را بر اساس بازه هاي از پيش تعيين شده طبقه بندي ميکند.
نتايج و بحث در اين پژوهش به منظور شناسايي و بوميسازي معيارها و شاخص هاي بوم گردي روستايي از روش دلفي استفاده شده است که اعضاي گروه دلفي آن را ٤٤ نفر از اعضاي هيأت علمي دانشگاه ها، خبرگان و متخصصان ادارات کل منابع طبيعي و آبخيزداري و همچنين ميراث فرهنگي، صنايع دستي وگردشگري و محيط زيست با مدرک کارشناسي ارشد و بالاتر که در زمينه بوم گردي روستايي تخصص داشتند تشکيل دادند (جدول ١).