چکیده:
این پژوهش با هدف ساخت و اعتباریابی سیاهه رهبری مدارس موفق دورۀ ابتدایی انجام شده است. بهمنظور دستیابی به هدف مذکور ابتدا در بخش کیفی از طریق نمونهگیری هدفمند و با معیار اشباع نظری مصاحبههایی نیمهساختارمند با 24 نفر از مدیران مدارس موفق دوره ابتدایی و مطلعان کلیدی شهرهای اصفهان و تهران بهعنوان مشارکتکنندگان پژوهش انجام و پیادهسازی شده است. از تجزیه و تحلیل دادههای مرحله کیفی، سیاههای با 131 گویه تدوین و پژوهش وارد مرحله کمّی شد. روایی محتوایی ابزار را ده نفر از صاحبنظران و اساتید حوزه مدیریت آموزشی دانشگاهها و آموزش و پرورش مورد بررسی قرار دادند. نسبت روایی محتوایی لاوشه(1975) برای هرگویه محاسبه و با مقدار جدول (0/62 برای ده نفر) مقایسه شد. شش گویه که هر کدام دو مقوله را میسنجید، تفکیک و به 12 گویه تبدیل شد و هشت گویه نیز بنابه ضرورت، بازنگری و اصلاح شد. جامعه آماری بخش کمّی شامل مدیران مدارس ابتدایی شهر اصفهان به تعداد 322 نفر بود. نمونه آماری براساس جدول تعیین حجم نمونه کوهن و همکاران (2001) 176 نفر تعیین، سهم هر ناحیه به روش نمونهگیری طبقهای نسبتی مشخص و بهصورت برابر و تصادفی در دو گروه مدارس موفق و عادی توزیع شد. سیاهه با مشارکت مدیران اجرا و 167سیاهه با نرخ بازگشت 95 درصد بازگردانده شد. برای تعیین پایایی ابزار از شاخصهای ضریب آلفای کرونباخ و قابلیت اعتماد ترکیبی استفاده شد که مقادیر بهدست آمده (0/70 تا 0/94) بیانگر دقت اندازهگیری بالای ابزار سنجش هر مقوله (خردهمقیاس) بود. تجزیه و تحلیل دادههای کمّی با استفاده از شاخصهای توصیفی و آزمون تحلیل عاملی تأییدی انجام قرار گرفت و نتایج حاکی از اعتبار مدل و ابزار بود.
This research has aimed to develop and validate a leadership inventory for successful primary schools. For this purpose, for the qualitative part of the study, purposive sampling was used, and semi-structured interviews using the theoretical saturation criterion were conducted and later transcribed with 24 successful primary school principals and key teachers in the cities of Tehran and Isfahan as informants of the research. Once the data obtained from the qualitative phase were analyzed, a list consisting of 131 items was compiled, and the study began its quantitative phase. The content validity of the tool was examined by ten experts and professors in the field of educational management from universities and the Ministry of Education. The content validity ratio presented by Lawshe (1975) was calculated for each item and then compared with the table. Six items, each measuring two areas, were separated, leading to 12 items, and eight items required revision and modification. The statistical population of the qualitative phase of the research consisted of 322 primary school principals in the city of Isfahan. The statistical sample was, using the table presented for determining sample size by Cohen et al. (2001), determined as 176, and the share for each district was determined using stratified sampling and distributed in an equal and random fashion among two groups of schools – successful and ordinary. The principals put the list to work, and 167 lists were returned, indicating a 95-percent return rate. To determine the reliability of the tool, Cronbach's alpha coefficient and combined reliability were used, and the obtained figures (0.70 to 0.94) showed the measurement inventory to be of high precision. In order to analyze the quantitative data, descriptive indicators and the factor analysis test were used, the results of which pointed out the credibility of the model and the tool.
خلاصه ماشینی:
به منظور دســتيابي به هدف مذکور ابتدا در بخش کيفي از طريق نمونه گيري هدفمند و با معيار اشباع نظري مصاحبه هايي نيمه ساختارمند با ٢٤ نفر از مديران مدارس موفق دوره ابتدايي و مطلعان کليدي شهرهاي اصفهان و تهران به عنوان مشارکت کنندگان پژوهش انجام و پياده سازي شده است .
يافته هاي استنباطي مقادير بارهاي عاملي و شاخصهاي ارزيابي روايي و پايايي ابزار سنجش گويه هاي رهبري مدارس موفق دوره ابتدايي در جدول شماره ٣ بيان شده است .
پنج گويه با مقوله (خرده مقياس ) تعارضهاي خانه و مدرســه همبستگي قوي داشتند که در ميان آنها گويه عدم واقع بيني والدين نسبت به برنامه هاي مدرسه با داشتن بيشترين بار عاملي (٠/٨٥) اهميت بسياري را در اين مقوله نشان مي دهد.
پنج گويه با مقوله (خرده مقياس ) زيرساخت مدارس همبستگي قوي داشتند که در ميان آنها گويه تغيير سالانه کارکنان با داشتن بيشترين بار عاملي (٠/٧٩) اهميت بسياري را در اين مقوله نشان مي دهد.
چهار گويه با مقوله (خرده مقياس ) رفتار شهروندي سازماني همبستگي قوي داشتند که در ميان آنها گويه وقت گذاشتن بيش از زمان تعيين شده براي مدرسه با داشتن بيشترين بار عاملي (٠/٨٧) اهميت بسياري را در اين مقوله نشان مي دهد.
پنج گويه با مقوله (خرده مقياس ) مدرســه شاد و رفاه - محور همبستگي قوي داشتند که در ميان آنها گويه بهره گيري از فضاي سبز و استفاده از گل و گياه در فضاي مدرسه با داشتن بيشترين بار عاملي (٠/٨٦) اهميت بسياري را در اين مقوله نشان مي دهد.