چکیده:
در دهههای اخیر تغییرات در متغیرهای اقلیمی بارزتر شده که حساسیت دبی جریان به این تغییرات را به همراه دارد. در این تحقیق از دادههای اقلیمی 39 ایستگاه سینوپتیک و 9 ایستگاه هیدرومتری در دوره آماری 2015-1994 و از دادههای دورنمای 2080-2021 استفاده شد. جهت تشخیص تغییرات سالانه از آزمون من کندال در محیط متلب و شناسایی شیب تغییرات، آماره من کندال و ضریب تغییرات از فرمولهای مربوطه در محیط اکسل استفاده شد. نتایج نشان میدهد که روند بارش در منطقه 1، دما در منطقه 7 و تبخیر و تعرق در حوضه 8 افزایشی بوده و بیشترین تغییرات تحلیل حساسیت دبی به تغییرات بارش در منطقه 8، دما در منطقه 3 و 8 و نتایج تحلیل حساسیت به پارامتر تبخیر و تعرق متفاوت است. دما در سه سناریو مورد بررسی دارای روند افزایشی معنادار بوده و تغییرات بارش در مناطق مختلف متفاوت و بیشترین تغییرات در کاهش بارش در مناطق 1 و 4 بوده است.
In recent decades, climatic variables have become more pronounced, making the flow rate sensitive to these changes. This study used climatic data of 39 synoptic stations and nine hydrometric stations in the statistical period of 1994-2015 and prospective data of 2021-2080. Maan Kendall test in MATLAB environment has been used to detect annual changes. Maan Kendall statistics, Sen's slope estimates, and coefficient variation have been used from the relevant formulas in the Excel environment. The results show that the trend of precipitation in region 1, temperature in region 7, and evapotranspiration in basin eight are increasing, and the most changes in flow sensitivity analysis to precipitation changes in region 8, the temperature in regions 3 and 8, and the results of sensitivity analysis to evapotranspiration parameter It is different. The temperature in the three scenarios studied had a significant upward trend, and the changes in precipitation were different in different regions, and the most changes in the decrease in precipitation were in regions 1 and 4.
خلاصه ماشینی:
با توجه 5 Arnell et al 6 Vörösmarty et al 7 Intergovernmental Panel on Climate Change 8 Stocker et al 9 Wang et al 10 Yue et al 11 Fan and Luo به نتايج پژوهش ابيسينها و همکاران ١٢ (٢٠١٦) بر روي روند جريان رودخانه Gomti در شمال هند در طول دوره آماري ٢٠١٢-١٩٨٢، روند کاهشي دبي سالانه در حوضه موردمطالعه به دليل افزايش خروج آب از حوضه ، افزايش دماي هوا و افزايش جمعيت به همراه کاهش قابل توجه بارندگي است .
23 Modarres and Silva / شکل ١: محدوده منطقه موردمطالعه و موقعيت ايستگاه هاي هواشناسي و هيدرومتري در زير حوضه هاي حوضه آبريز فلات مرکزي ايران : حوضه آبريز کوير در انجيرساغند (منطقه ١)، حوضه آبريز گاوخوني (منطقه ٢)، حوضه آبريز هامون جازموريان (منطقه ٣)، حوضه آبريز کوير ابرقو سيرجان (منطقه ٤)، حوضه آبريز کوير مرکزي (منطقه ٥)، حوضه آبريز کوير لوت (منطقه ٦)، حوضه آبريز درياچه نمک (منطقه ٧)، حوضه آبريز کويرهاي سياه کوه ، ريگ زرين و دق سرخ (منطقه ٨) و حوضه آبريز درياچه هاي طشک ، بختگان و مهارلو (منطقه ٩) داده ها و روش شناسي در اين پژوهش ، داده هاي اقليمي ٣٩ ايستگاه سينوپتيک (جدول ١) و ٩ ايستگاه هيدرومتري (جدول ٢) در بازه زماني ١٩٩٤-٢٠١٥ بکار گرفته شده است .
نتايج و بحث تحليل روند تغييرات متغيرهاي اقليمي و هيدرومتري نتايج بررسي روند تغييرات متغيرهاي اقليمي، دبي جريان و شيب تغييرات آن ها در زير حوضه هاي مختلف حوضه آبريز فلات مرکزي ايران در دوره آماري ٢٠١٥-١٩٩٤ در جدول (٣) نشان ميدهد که روند بارش در حوضه آبريز در انجيرساغند افزايشي است درحاليکه روند تبخير و تعرق و دبي کاهشي است .