چکیده:
ناپایداری دامنهها و ریزشهای سنگی، همواره از خطرات اصلی در مناطق کوهستانی بوده و خطرات جانی و اقتصادی فراوانی در پی داشته است. ریزش به فروریختن سریع حجم بزرگی از سنگ و خاک به سمت پایین دامنه اطلاق میشود. به منظور ارزیابی خطر سنگ ریزش در مناطق کوهستانی روشهای متعددی وجود دارد که در این تحقیق از روش محاسبه مخروط افت وکار میدانی جهت شناسایی مناطق در معرض ریسک استفاده شده است. در این روش متناسب با ابعاد هندسی و شیب دامنه، نحوه حرکت سنگ ریزش و میزان گسترش و پراکندگی آنها در طول دامنه و در نهایت تاثیری که روی مسیر راه میگذارد، مورد آزمون قرار گرفته است. با استفاده از دادههای رقومی و با بهرهگیری از نرم افزارهای Conefall , Arc gis مناطق مستعد سنگ ریزش درمنظقه شناسایی شدند. خطر سنگ ریزش برای شیب دامنهها و برای دو زاویه بحرانی محاسبه شده و نتایج به صورت نقشه پهنههای پر خطر سنگ ریزش ارائه شد. نتایج به دست آمده نشان میدهد که خطر سنگ ریزش رابطه مستقیمی با شیب دامنههای سنگی و شرایط توپوگرافی آن دارد. بر این اساس محدوده کل ریزش برابر با 2467357 متربع و 520686 مترمربع از ساخت و سازهای مناطق مسکونی در معرض مخاطرات ناشی از ریزش سنگ قرار دارند.
Rockfalls are one of the most serious natural hazards in terms of victims and economic impact, besides their interaction with many other natural phenomena. rockfall, defined as the movement of a mass of rock, debris or earth down a slope rockfall hazard and landslide risk analyses can be carried out using several methods. The aim of this paper is to study and evaluate the potential of rockfalls and landslides and zoning these areas. In this method, in accordance with the geometric dimensions, slop, the movement of the rockfall, their expansion, finally its effect on the study area have been tested. Ddigital data also Cone fall and Arc GIS software utilized to identify landslides in the study area. Rockfall risk area was calculated for slopes and two critical angles and the results were presented as a map of high fall risk zones. The results showing that the total area of rockfall is equal to 2467357 square meters and 520686 square meters of residential areas are under the risks of rockfall.
خلاصه ماشینی:
در ايران نيز پژوهش هاي در اين زمينه انجام شده که از آن جمله موارد زير را مي توان برشمرد: در يک بررسي که در غرب درياچه اروميه انجام شده علل ريزش ها را شيب تند حاصل از گسل ها و کاو بودن رودها ذکر کرده اند و اقدامات به موقع و آگاهي از اين حرکات را راه حل کاهش خطرات سنگ ريزش دانسته اند (شفيع زاده مقدم ، ٢٠١٩) در پژوهشي ديگر که در غرب کشور، در مورد مسير ارتباطي ايلام -کرمانشاه (جاده حميل – شباب ) احداث شده در سال ٨٨ -٨١ براي کوتاه شدن راه ارتباطي دو استان صورت گرفته است و مسيري که از زمان احداث آن شاهد حوادثي از قبيل ريزش بوده ايم ، مناطق مستعد خطر ريزش در کلاس هاي مختلف طبقه بندي شده اند (علايي طالقاني، ١٣٩٤).
/ مآخذ: نگارندگان شکل ٣: نمايش محدوده ريزش ها بر روي نقشه زمين شناسي و خطوط گسل داده ها و روش ها وقتي دامنه در يک منطقه کوهستاني در معرض ناپايداري (ريزش ) قرار داشته باشد، بهره برداري ساکنين از زمين هاي آن منطقه همواره با مخاطره همراه خواهد بود؛ زيرا با وقوع يک زمين لرزه به دنبال يک بارندگي سنگين (گرينود و همکاران ، ٢٠٢١) و يا در اثر تسطيح دامنه و غيره ممکن است حجم زيادي از مواد به صورت توده اي (لغزش ) در امتداد شيب جابجا گردد؛ بنابراين به منظور مديريت صحيح تصميم گيري در اين گونه مناطق ، قدم نخست ، تهيه نقشه هايي ست که پهنه هاي ناپايدار و احتمال وقوع لغزش در آن نشان داده شده باشد به اين منظور و براي شناسايي مکان هاي ريزشي و ارزش گزاري هر مکان از نظر ميزان خطر در اين پژوهش ، طي يک عمليات ميداني تعداد ٦ ايستگاه که داراي خطر ريزش سنگ بوده اند شناسايي شد.