چکیده:
در این پژوهش به بررسی اثرپذیری ناهنجاریهای بارش در زمان وقوع ترسالیهای شدید و فوقالعاده شدید درجنوب ایران پرداخته شده است. این تحقیق در گامهای زیر انجام شده است. 1- دادههای بارش روزانه و سالانه ایستگاههای سینوپتیک منطقه مطالعاتی از دادههای سازمان هواشناسی استخراج گردید. 2- پایه آماری برای انطباق با سیکلهای خورشیدی یک دوره 33 ساله منطبق با سالهای 1986 -2019 انتخاب گردیده است. 3-تعداد 19 ایستگاه سینوپتیک که دارای این شرایط بودند انتخاب شدند. 4-ترسالیها بر اساس شاخصهای استانداردبارش (SPI)، Z چینی (CZI)، نمره. (ZSI) Z مشخص گردید. 5-برای بررسی ناهنجاری بارش از شاخص RAI استفاده شده است. 6- براساس شاخصهای اعلام شده، با معیار 30 درصد تکرار در ایستگاههای انتخابی 6 ترسالی شدید و بر اساس 50 درصد تکرار در ایستگاههای انتخابی سه ترسالی شدید در دوره آماری 33 ساله رخ داده است. 7- در این تحقیق دو ترسالی 1993-1992 و 1996-1995 از لحاظ شاخصهای ناهنجاری و سایر ویژگیهای بارشی مورد بررسی قرار گرفته است. در ترسالیهای شدید و فوقالعاده شدید در تعداد زیادی از ایستگاهها بارش سالانه بیش از دو و گاه سه برابر میانگین بارش طولانی مدت بوده است. از لحاظ تعدادروزهای بارشی در ترسالی 1993-1992 در 10 ایستگاه و در ترسالی 1996-1995 در 17 ایستگاه روزهای بارشی بالای 30 روز ثبت شده است. با این همه تعداد، تعداد روزهای بارشی در هر دو ترسالی، هماهنگی با شدت بارشها نشان نمیدهند. به عبارت دیگر با وجود این که در ترسالیهای شدید مقادیر بارش سالانه و 24 ساعته افزایش چشمگیری را نشان میدهند، ولی بدلیل ماهیت سامانههای بارشی موثر بر بارشهای منطقه تعداد روزهای بارشی افزایش نشان نمیدهند بلکه بر شدت بارشها افزوده شده است. همچنین مطالعه نشان داد که بیشترین و شدیدترین بارشها در ماه دسامبر رخ میدهد و در این میان ماه فوریه حتی در ترسالیهای شدید نیز نسبت به سایر ماههای دوره بارشی، روند کاهشی دارد.
In this study, the impact of precipitation anomalies during the occurrence of severe and extremely severe Wet in southern Iran has been investigated. The research design involves the following steps. 1- The daily and annual rainfall data of the synoptic stations of the study area were extracted from the data of the Meteorological Organization. 2- The statistical base has been chosen to adapt to the solar cycles of a 33-year period corresponding to the years 1986-2019. 3- The number of 19 synoptic stations that had these conditions were selected. 4- Wet years were determined based on standard precipitation indices (SPI), Chinese Z (CZI), Z score (ZSI). 5- To check the anomaly of precipitation RAI index is used. 6- Based on the declared indicators, with the criteria of 30% repetition in selected stations, 6 severe wet and based on 50% repetition in selected stations, three severe wets have occurred in the statistical period of 33 years. 7- In this research, two seasons of 1992-1993 and 1995-1996 have been examined in terms of anomaly indices and other rainfall characteristics. In the wet and extremely severe years, the annual rainfall was more than two and sometimes three times the long-term average in many stations. In terms of the number of rainy days in the years 1993-1992 in 10 stations and in the wet years 1996-1995 in 17 stations, rainy days over 30 days have been recorded. However, the number of rainy days in both wet years does not show a proportional
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش در گام هاي زير انجام شده است ؛ ١- داده هاي بارش روزانه و سالانه ايستگاه هاي همديد منطقه مطالعاتي از داده هاي سازمان هواشناسي استخراج شد؛ ٢- پايه آماري براي انطباق با سيکل هاي خورشيدي يک دوره ٣٣ ساله منطبق با سال هاي ١٩٨٦ -٢٠١٩ انتخاب گرديده است .
(پيرمراديان و همکاران ، ١٣٨٧) به ارزيابي دوره بازگشت خشک سالي با استفاده از شاخص استانداردشده بارش (SPI) در استان فارس پرداختند و نتايج نشان داد که روند تغييرات از شدت هاي کم به زياد از سمت شمال غربي استان به سمت جنوب شرقي آن است .
محمدي و لشکري ، ١٣٩٧ نقش جابه جايي مکانيُ پرفشار عربستان و رودباد جنب حاره اي در الگوهاي همديدي و ترموديناميکي ترسالي هاي شديد جنوب و جنوب غرب ايران پرداختند و نتايج نشان داد که مهم ترين منبع رطوبتي در همه سامانه هاي بارشي در لايه وردسپهر زيرين درياهاي عرب و عمان هست ؛ اين رطوبت از طريق جريانات شرقي گردش واچرخنديُ پرفشار عربستان به درون سامانه سوداني و سپس در امتداد زبانه کم فشار بر روي منطقه منتقل شده است .
/ مآخذ: نگارندگان شکل ١٦: ترسالي هاي شديد در دوره آماري ٣٣ ساله در سال زراعي ١٩٩٦- ١٩٩٥ شکل ١٧ ميانگين بارش روزانه ، آنومالي ، حداقل ٥ روز با بارش سنگين و روزهاي مرطوبي را در ماه دسامبر به عنوان اولين ماه پربارش اين تر سال را نشان ميدهد.
V(2016): Global Observed Long-Term Changes In Temperature And Precipitation Extremes: A Review Of Progress And Limitations In IPCC Assessments And Beyond.