چکیده:
بیان مسئله: فقر مسکن و شکلگیری محدودههای اسکان غیررسمی و فقیرنشین شهری در کشور در پاسخ به نقصان سیاستگذاری و برنامهریزی مسکن و توسعة شهری در حال افزایش بوده و مسکن کمدرآمدها به یکی از چالشهای اساسی در نظام برنامهریزی شهری تبدیل شده است. در این میان جدابودن سیاستهای متمرکز و عمدتا دولتی تامین مسکن از سیاستهای محلی و طرحهای توسعة شهری از مسائل بنیادین در این زمینه است که به دنبال خود مشکلات زیادی را در دسترسی اقشار کمدرآمد به مسکن مناسب به وجود آورده است. روند افزایش محلات اسکان غیررسمی و شتاب فقر مسکن نیز حاکی از این مسئله است که سیاستهای تامین مسکن در کشور جوابگوی تقاضای کنونی مسکن کمدرآمدها نیست.
هدف پژوهش: هدف این پژوهش، آسیبشناسی سیاستهای تامین و طراحی مسکن در کشور و تدوین چارچوب سیاستی نوین همسو با شرایط ایران است.
روش پژوهش: روششناسی این پژوهش از نوع روش کیفی و به صورت استفاده از ابزارهای مختلفی همچون تحلیل محتوای اسناد، طرحها، مدارک و آمارهای موجود؛ سیاستهای تامین و طراحی مسکن کمدرآمدها در جهان و کشور ارزیابی شده و با آسیبشناسی وضعیت کنونی، چارچوبهای سیاستی نوینی در قالب سیاستها و راهکارهای مختلف برای شرایط ایران ارائه شده است.
نتیجهگیری: حل مسکن کمدرآمدها بیش از آن که نیازمند سیاست و الگوی واحد و مداخلة متمرکز دولتی باشد، سیاستی محلی است که با مشارکت ساکنان و در پیوند با فرایند توسعة شهر شکل میگیرد و متاثر از ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی است. نتایج این پژوهش ضرورت همپیوندی سیاستگذاری مسکن در مقیاس ملی را با سیاستهای محلی و برنامههای شهری بیش از پیش آشکار میکند. از آنجا که تقاضای مسکن ارتباط مستقیمی با اقتصاد شهری و ارائة فرصتهای اشتغال دارد، بایسته است ابعاد مختلف برنامهریزی شهری و برنامههای تامین و طراحی مسکن در ارتباط با یکدیگر در نظر گرفته شوند.
خلاصه ماشینی:
کندوکاوی در سیاستهای تأمین و طراحی مسکن کمدرآمدها؛ ارائۀ چارچوبهای سیاستی نوین برای شرایط ایران چکیده بیان مسئله: فقر مسکن و شکلگیری محدودههای اسکان غیررسمی و فقیرنشین شهری در کشور در پاسخ به نقصان سیاستگذاری و برنامهریزی مسکن و توسعۀ شهری در حال افزایش بوده و مسکن کمدرآمدها به یکی از چالشهای اساسی در نظام برنامهریزی شهری تبدیل شده است.
روش: روششناسی این پژوهش از نوع روش کیفی و به صورت استفاده از ابزارهای مختلفی همچون تحلیل محتوای اسناد، طرحها، مدارک و آمارهاي موجود؛ سیاستهای تأمین و طراحی مسکن کمدرآمدها در جهان و کشور ارزیابی شده و با آسیبشناسی وضعیت کنونی، چارچوبهای سیاستی نوینی در قالب سیاستها و راهکارهای مختلف برای شرایط ایران ارائه شده است.
از نظر برنامۀ اسکان بشر ملل متحد، چهار سیاست عمده بهکاررفته در زمینۀ حل مشکل مسکن کمدرآمدها که تأثیر و نتیجهبخشی اندکی داشتهاند شامل موارد زیر بوده است: - راندن فقرا به بیرون از شهر 2 : دولتهای زیادی در مواجه با مشکل مسکن و فقر شهری در تلاش برای حذف فقرا برآمدند و این مواجهه را از طریق سیاستهای ضدشهرگرایی و تخلیۀ اجباری ترتیب دادهاند.