چکیده:
مسئله نحوه ارتباطگیری مسلمانان غیرشیعه با شهادت امامحسین علیه السلام، و به طور کلی ذهنیت و برخورد آنان با اهلبیت:، همواره مورد قضاوتهای شتابزده بوده است. عدهای بر این تصور هستند که خود هر برخوردی که با اهلبیت علیهم السلام دارند، باید دیگران نیز همان رویکرد را داشته باشند؛ وگرنه آنان را متهم به ناصبیگری و داشتن بغض اهلبیت علیهم السلام میکنند. در صورتی که این، توقعی غیرعلمی و غیرمنصفانه است. هریک از مذاهب اسلامی رویکردی را در پیش میگیرد، که برخاسته از نصوص خودش است. لذا انتظار اینکه مذاهب، به شرایع و نصوص دیگر مذاهب نیز عمل کنند، دقیق نیست. در قضیه نحوه برخورد مسلمانان غیرشیعه با شهادت امامحسین علیه السلام نیز مسئله به همین منوال است. آنچه که از لزوم عزاداری و سوگواری و نهی از گرفتن روزه در روز عاشورا دیده میشود، متعلق به نصوص شیعی است. لذا از دیگران نباید انتظار عمل به مناسکی را داشت که صرفا برخاسته از نصوص شیعی است. به هر تقدیر نوشتار پیش رو با رویکردی روایت تحلیلی رفتارهای مسلمانان غیرشیعه را در این روز مورد واکاوی قرار میدهد.
هناک حکم مسرع طوال التاریخ حول قضیه اقامه علاقه المسلمین غیرالشیعه وقضیه استشهاد الامام الحسین7، وبصوره عامه حول التصور والتفاعل بینهم واهلالبیت:وکان یری البعض انه ای تعامل یوجد لدی هولاء البعض مع اهلالبیت:، فلابد ان یتبعه الاخرون کذلک؛ والا یتهمونهم بمساله النصب وبغض اهلالبیت:. والحال ان هذا هو توقع غیرعلمی وغیرمنصف. کل مذهب من المذاهب الاسلامیه یتخذ موقفا ماخوذا من نصوص ذلک المذهب. فانتظار عمل بعض المذاهب بالشرايع ونصوص المذاهب الاخری، لیس انتظارا دقیقا وهکذا الامر بالنسبه الی قضیه تعامل المسلمین غیر الشیعه مع قضیه استشهاد الامام الحسین7. فما نشاهده من لزوم التعزیه والنوح والنهی عن الصیام فی یوم عاشورا یتعلق به نصوص الشیعه، فلا نستطیع ان نتوقع من الاخرین ان یعملوا طبقا لمناسک ماخوذه من النصوص الشیعیه فحسب. علی ای حال هذه الدراسه تنتهج منهجا روايیه تحلیلیه لسلوک المسلمین غیرالشیعه فی هذا الیوم.
The issue of how non-Shiite Muslims relate to the martyrdom of Imam Hussein and, in general, their attitude towards Ahl al-Bayt, has always been judged hastily. Some people think that others should have the same approach to Ahl al-Bayt that they have; otherwise, they will be accused of nasibism and anti-Ahl al-Bayt; this is an unscientific and unfair expectation. Each of the Islamic sects adopts an approach that is based on its own texts. Therefore, it is not accurate to expect Islamic sects to follow the laws and texts of other sects. The same is true of how non-Shiite Muslims react to the martyrdom of Imam Hussein. The necessity of mourning and forbidding fasting on the day of Ashura belongs to Shiite texts. Therefore, one should not expect others to practice rituals that are based solely on Shiite texts. Thus the present article examines the behaviors of non-Shiite Muslims on this day with a narrative-analytical approach .
خلاصه ماشینی:
از طرفی، یکی از مسائلی که از دیرباز مورد بحث قرار گرفته، این است که اگر عموم مذاهب اسلامی، محب و دوستدار اهلبیتاند، پس چرا در روز شهادت آنان و مخصوصاً در روز عاشورا، عزاداری نمیکنند و بلکه برخی از آنها به شادی و جشن نیز میپردازند؟ نوشتار مقابل در پاسخ به سؤال فوق، به ریشهیابی این قضیه پرداخته و به این نتیجه میرسد که از آنجا که «عزاداری» در فقه و عرف مسلمانان غیرشیعه، موضوعیتی ندارد، لذا نه میتوان توقع داشت که آنان به مثابه شیعه عزاداری کنند، و نه اینکه «عدم عزاداری» آنان، به منزله دشمنی با اهلبیت: دانسته شود.
از باب نمونه، آقای میلانی از پژوهشگران کلام شیعه، ضمن برشماری مواضعی از علمای غیرشیعه که هریک در جای خود نیازمند توضیح و تحریر است، ازجمله روزه گرفتن در عاشورا، به این نتیجه میرسد که: «برخى علمای بزرگ اهلتسنن به شيوه هاى گوناگونى براى فراموشى اين حادثه عظيم تاريخى (یعنی قیام امامحسین(علیهالسلام) ) متوسل شدهاند» (تارنمای «سید علی حسینی میلانی»: تلاشهاى نافرجام براى فراموشى اين حادثه عظيم) همچنین یکی از مجلات عربی منتشرشده در قم، مطلبی را درمورد برگزاری جشن در روز عاشورا توسط اهلسنت مراکش اختصاص داده و از آن به ناصبی بودن آنان پی برده است.