چکیده:
شاه عباس اول برای غلبه بر مشکلات متعدد داخلی و خارجی به موازات استفاده از اقدامات سرکوبگرانه به استفاده از اقدامات دیپلماتیک اهتمام ورزید. او در کنار دفع تهاجمات خارجی و تغییر در ساختار دیوانسالاری، برای جذب و وابستگی عناصر گوناگون قدرت در مناطق مختلف کشور به وصلت های خانوادگی با آنان اقدام کرد تا علاوه بر ایجاد آرامش و ثبات درابعاد مختلف، زمینه اعتلای حکومت صفویه را فراهم نماید. پژوهش حاضر با استفاده از منابع کتابخانهای و با رویکردی توصیفی – تحلیلی به دنبال بررسی و تبیین چرایی و چگونگی تأثیر وصلت های سیاسی در ایجاد سیاست ها و ساختار تمرکزگرایانه دوره شاه عباس اول می باشد، زیرا شاه عباس در کنار اقدامات متنوع سیاسی،نظامی و اجتماعی، برای ایجاد تمرکزسیاسی و یکپارچگی ارضی، استفاده از وصلت خانوادگی را به مجموعه اقدامات خود افزود.
In order to overcome many internal and external problems, Shah Abbas I tried to use diplomatic measures in parallel with the use of repressive measures. Besides fending off foreign invasions and changing the structure of the bureaucracy, he acted to attract and depend on various elements of power in different regions of the country through family ties with them in order to create peace and stability in different dimensions and provide the ground for the elevation of the Safavid government. The present study, using library sources and with a descriptive-analytical approach, seeks to investigate and explain why and how political alliances influence the creation of centralist policies and structures during the period of Shah Abbas I, because Along with various political, military and social measures, Shah Abbas added the use of family ties to his set of measures to create political centralization and territorial integrity.
خلاصه ماشینی:
پـژوهش حاضـر بـا اسـتفاده از منابع کتاب خانه ای و با رویکـردی توصـیفی – تحلیلـی بـه دنبـال بررسـی و تبیـین چرایـی و چگونگی تأثیر وصلت های سیاسی در ایجاد سیاست ها و ساختار تمرکزگرایانه دوره شاه عبـاس اول می باشد، زیرا شاه عباس در کنار اقدامات متنوع سیاسـی ،نظامی و اجتمـاعی ، بـرای ایجـاد تمرکزسیاسی و یکپارچگی ارضـی ، اسـتفاده از وصـلت خـانوادگی را بـه مجموعـه اقـدامات خود افزود.
به نظر می رسد،تغییرات بنیـادین در سیاسـت هـای شـاه عبـاس اول در کاهش نفوذ عناصر قدیم قزلباش و استفاده از بازیگران نوخاسته ، موقعیت اجتماعی و مـذهبی سادات در میان توده مردم و جایگاه تاریخی و ژئواستراتژیک برخـی ایـالات از جملـه عوامـل گرایش شاه عباس به پیوند خانوادگی با عناصر متنوع هرم قدرت بود.
همچنین به نظر می رسد شاه عباس با این وصلت ها می خواست « حـرم » را کـه بـه نظـر برخی صفویه پژوهـان نـوعی «حکومـت غیـر رسـمی » داشـت (نویدی ،١٣٨٦: ١١٦) بـا خـود همراه سازد، به خصوص اینکه او به عنوان پادشاهی نوظهور بـه همبسـتگی و تـداوم حمایـت شبکه های داخلی قدرت برای ایجاد آرامشی فراگیر نیازمند بود.
شاه عباس برای بهره مندی از مواهب روابط نزدیک با شیخاوندیه دختر خود «زبیده بـیگم » را به همسری عیسی بیگ فرزند سیدی بیگ شیخاوندی درآورد(مرعشـی صـفوی ، ١٣٧٩: ٩٢؛ ترکمان ، ١٣٨٧: ١/ ١٤١؛ اولئاریوس ، ١٣٨٢: ٢٣٥) و به واسطه ایـن وصـلت دامـاد خـود را بـه مناصب یوزباشی و قورچی باشی منصوب کرد(شاملو، ١٣٦٣: ١/ ٢٠٢).