چکیده:
نظرات اندیشمندان اسلامی در عرصه تربیت اخلاقی چون به آموزههای وحیانی پیوند خورده، میتواند مورد بهره برداری کنش گران آموزشی قرار گیرد. در این راستا پژوهش حاضر به دنیال تبیین مبانی، اصول و روشهای ارزش شناختی تربیت اخلاقی در دیدگاه شهید مطهری است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده و به منظور گردآوری دادههای لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط، با استفاده از فرمهای فیش برداری از منابع، جمع آوری شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که «معنویت توحیدی ارزش، حقیقی بودن و واقعی بودن ارزش، اعتباریابی ارزش از طریق عقل، فطرت و نظام معیار دینی، هم زمانی حسن فعلی و حسن فاعلی در ارزش»، ازجمله مبانی ارزش شناختی تربیت اخلاقی مدنظر شهید مطهری هستند؛ که اصولی چون «پیوند با معنویت، اعتدال، سعادت، توجه به مطلوبیت فعلی و فاعلی» و روشهایی مانند «دعا، خطابه، ارایه الگو، تسهیل و تیسیر» را به همراه دارند.
خلاصه ماشینی:
نتايج پژوهش بيانگر آن است که «معنويت توحيدي ارزش، حقيقي بودن و واقعي بودن ارزش، اعتباريابي ارزش از طريق عقل، فطرت و نظام معيار ديني، همزماني حسن فعلي و حسن فاعلي در ارزش»، ازجمله مباني ارزششناختي تربيت اخلاقي مدنظر شهيد مطهري هستند؛ که اصولي چون «پيوند با معنويت، اعتدال، سعادت، توجه به مطلوبيت فعلي و فاعلي» و روشهايي مانند «دعا، خطابه، ارائۀ الگو، تسهيل و تيسير» را بههمراه دارند.
شهيد مطهري دربارۀ اين اصل ميفرمايند: «اگر انسان علاقهمند به تربيت خودش و فرزندانش به تربيت اسلامي هست و يا ميخواهد افرادي را تربيت کند، واقعاً بايد به مسئلۀ نيايش، دعا و عبادت اهميت بدهد و اصلاً مسئله عبادت، قطع نظر از اينکه پرورش يک حس اصيل است، تأثير زيادي بر ساير نواحي آن دارد» (مطهري، 1382، ص 341).
مبناي دوم: حقيقي و واقعي بودن ارزش شهيد مطهري در کتاب اصول فلسفه و روش رئاليسم (ج 1) مينويسد: «ارزش معلومات را از دو جنبه ميتوان مورد توجه قرار داد: جنبه نظري و جنبه عملي»؛ بيان ارزش معلومات از جنبه نظري، يعني تحقق اينکه آيا مدرکات و معلومات ما عين واقع و نفسالامر است که در ذهن ما پيدايش يافته يا غير آن؟ توجه فلاسفه در مبحث «ارزش معلومات» به اين قسم از ارزش است و اين قسم از ارزش است که قاطبۀ دانشمندان جديد از دکارت بهبعد، از محسوسات نفي کردهاند و گفتهاند حس، وسيلۀ کشف حقيقت نيست.