چکیده:
از شاخصههای پرکاربرد در حوزه آموزههای اسلامی، مسئله هجرت است که در تفسیر آیات وحیانی مورد اشاره قرار گرفته شده است. انسان در سیر زندگانی خود با توجه به رویدادهای گوناگون و اهداف مختلف، اقدام به هجرت میکند که بهمعنای ارزشی خود، حرکت به سمت جامعه متعالی است. موضوع مقاله بررسی مقوله هجرت بر اساس آموزههای دینی است. هدف نگارش مقاله بررسی هجرت از منظر دینی و تبیین موانع و راهکارهای مربوط به آن است. سؤال پژوهش چگونگی رویکرد آموزههای دینی به مسئله هجرت است. روش مورد استفاده درمقاله بهصورت کاربردی و توسعهای با رویکرد توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که موانع هجرت نظیر؛ ترس از مرگ، دلبستگی به دنیا (اطرفیان؛ مال و عیال)، راحتطلبی، فقدان هزینه زندگی، غربت، وسوسههای شیطانی، با استناد و اِعمال راهکارهای دینی در حوزههایی مرتبط با هریک نظیر: جلوگیری از مرگهراسی، پرهیز از دلبستگی، دوری از راحتطلبی، کاهش نگرانی هزینه، مدیریت مسئله غربت و مقابله با وسوسه قابل رفعاند. ضمن آنکه هجرت با ابعاد متعددش همچون؛ فراگیری دانش، حفظ دین، هجرت از ظالمان، هجرت از گناه، هجرت بهسوی خدا، منجر به ایجاد اولیه و بسط شکوفایی در هر جامعه بوده است.
One of the widely used indicators in the field of Islamic teachings is the issue of migration, which is mentioned in the interpretation of the revealed verses. In the course of his life, according to various events and different goals, a person migrates, which in its value sense is moving towards the transcendental society. The topic of the article is to investigate the category of migration based on religious teachings. The purpose of writing the article is to examine migration from a religious point of view and explain the obstacles and solutions related to it. The research question is how religious teachings approach the issue of migration. The method used in the article is applied and developed with a descriptive and analytical approach. The results of the research show that the barriers to migration such as; Fear of death, attachment to the world (surroundings, property and family), comfort seeking, lack of living expenses, alienation, evil temptations, with the reference and application of religious solutions in areas related to each other: preventing fear of death, avoiding attachment, staying away from Seeking convenience, reducing cost concerns, managing homesickness and dealing with temptation can be solved. At the same time, migration with its many dimensions such as; Acquiring knowledge, preserving religion, emigrating from oppressors, emigrating from sin, emigrating to God, has led to the initial creation and expansion of prosperity in every society.
خلاصه ماشینی:
هر ملت داراي مبدأ تاريخي است ؛ مـثلا، مسـيحيان مبـدأ تـاريخ خـود را ميلاد حضرت مسيح (عليه السلام ) قرار داده اند و در اسلام با آنکه که حـوادث مهمـي چون ؛ ولادت پيامبر اسلام ، بعثت ، فتح مکه و رحلت ايشان ، بوده ، زمان هجرت پيامبر اکرم به عنوان مبدأ تاريخ انتخاب شد و مسـلمانان تمـام حـوادث را بـا سـال هجـري تعيين مي کردند.
اساسا قرآن ، هجرت را مايه پيدايش آزادي و آسايش ميداند و در سوره «نحل » آيه ٤١ نيز بيان ديگر اين حقيقت ذکر شده : «و الذين هاجروا في الله من بعد ما ظلموا لـنبوئنهم في الدنيا حسنۀ؛ و آنها که مورد ستم واقع شدند و به دنبال آن در راه خدا مهاجرت اختيار کردند جايگاه پاکيزه اي در دنيا خواهند داشت ».
٤٥٨) اما آنان که آخرت را آباد کردند نه تنها هراسي از مرگ ندارند، بلکه شيفته آن هستند، چنان که اميرالمؤمنين (عليه السلام ) سوگند يادکردندکه انس ايشان به مرگ از انس طفل به سينه مادرش بيشتر است (شريف رضي، ١٤١٤ق ، خطبه ٥) و با اين باور بودکه شب هجرت رسول خدا بيواهمه از مرگ در بستر پيامبر خوابيدند و در فضيلتشان آيه نازل ميشود؛ «و من الناس من يشري نفسه ابتغاء مرضات الله و الله رؤف بالعباد» (بقره / آيه ٢٠٧) (طوسي، ١٤١٤ق ، ص .
راحت طلبي و تن پروري از مشکلات عمده يک جامعه است که در متون ديني به شدت نکوهش شده است ؛ اميرالمؤمنين علي (عليه السلام ) در کلامي يکي از علل عدم تبري يارانش را، پيشه گرفتن در هجرت معرفي کرده که مانعي نتوانست او را از اين حرکت مقدس بازدارد؛ «سبقت إلي الايمان و الهجرة» (نهج البلاغه ، حکمت ٥٦).