چکیده:
این پژوهش به فهم زنانهانگاری مادری میپردازد و اینکه قرار گرفتن مادری در حیطه مسئولیتهای زنانه بر مبنای چه عواملی برساخته و با چه وضعیتها و عناصری درک میشود و پیامدهای آن بر زندگی روزمرۀ زنان چیست. با بهرهگیری از رهیافت گرندد تئوری و انجام مصاحبههای عمیق با 32 نفر و گردآوری و تحلیل دادهها چهار پدیده "زنانه انگاری مادری" " مقاومت در برابر زنانه انگاری مادری" " گفتمان مسلط و ایدهآل مادری" و "مقاومت در برابر گفتمان مسلط مادری" پدیدار شدهاند. از یافتهها چنین برمیآید که انتظار از زنان برای ایفای تمام و کمال نقش مادری، امری برساختة ساختارها و سنتها و ناشی از فشار گفتمانهای مختلف است. در برابر، میل زنان به مادری کردن توسط برخی دیگر پدیدهای جهانشمول، غریزی و دارای ذاتی ازلی و ابدی فهم شده است. "گفتمان مسلط مادری"، زنان را به رعایت الگوهای ایدآل مادری فرا میخواند و دیدگاههایی که در تقابل این گفتمان قرار میگیرند با عزیمت از «مادر بودن/مادری» به سوی «مادریکردن/مادرانگی»، پدیده مرکزی "تکثر در نقش مادری" و شبهنظریه "ظهور شیوههای مادرانگی سیال" را دربردارند. نتیجه آنکه اسطوره-افسانه «مادری، نقشی زنانه» به چالش کشیده میشود و ما شاهد چرخش از رویکردهایی که مادری را صرفا زنانه و دارای اصالتی ذاتی میپندارند به سمت سیالیت و پویایی برساخت مادرانگی هستیم که در این سپهر گفتمانی، مادری الزاما امری زنانه شمرده نمیشود.
This research is about the understanding of the femininity of motherhood and what are the factors that constructed motherhood within the scope of women's responsibilities and based on which situations and elements is it understood and what are its consequences on the everyday life of women. By using the grounded theory approach and conducting in-depth interviews with 32 people and collecting and analyzing data, four phenomena of "maternal feminization", "resistance to maternal feminization", "dominant and ideal discourse of motherhood" and "resistance against the dominant discourse of motherhood” have been emerged. From the findings, it appears that women are expected to fulfill the role of mother completely, it is a matter constructed by structures and traditions and due to the pressure of different discourses. On the other hand, women's desire for motherhood has been understood by some as a universal phenomenon, instinctive and eternal in nature. "Dominant discourse of motherhood" calls women to comply with the ideal models of motherhood, and the approaches that oppose this discourse by moving from "motherhood" to "mothering", the central phenomenon of "multiplicity in the role of mothering" " and include the pseudo-theory "emergence of fluid mothering practices"As a result, the myth of "motherhood, a female role" is challenged and causes a shift from the approaches that consider motherhood to be purely feminine and possessing inherent originality towards the fluidity and dynamism of the construction of mothering. In this sphere of discourse, mothering is not necessarily considered feminine.
خلاصه ماشینی:
هم چنین هم راستایی فعالیت نهادهای مدنی با این رویکرد، از آموزش های کودکیاری به دختران و زنان ، تا در حاشیه قرار دادن پدران از همان مراحل اولیه بارداری (ممنوعیت حضور پدر در انجام سونوگرافیها در اغلب مراکز سونوگرافی معتبر، ممنوعیت حضور پدر در اکثر مطب پزشکان زنان ، عدم حضور پدر در مراحل زایمان ، و مواردی از این دست ) و در نظر گرفتن تسهیلاتی از قبیل مرخصیهای زایمان ، تسهیلات کاری و مالی و مرخصیهای دانشگاهی زایمان صرفا برای زنان ، انواع کلاس های مادر و کودک و انتظار مدارس و کلاس های آموزشی از همراهی مادران و مواردی از این دست ، نشان از تمایل جامعه برای زنانه نمودن تجربۀ مادری دارد.
مسئلۀ محوری این پژوهش ، بررسی چگونگی شکل گیری و شیوۀ درک و معناسازی زنان و مردان از مفهوم «مادری– وظیفه ای صرفا زنانه » است و پاسخ به پرسش هایی از این دست که تجربۀ زنان از مادری چیست و انتظارات گفتمان های مختلف پزشکی، روانپزشکی، سنت ، مذهب و حتی رویکرد سیاسی حاکمیت برای فراخواندن زنان به ایفای تقش مادری و انحصار این نقش به زنان چه تأثیری در تجربه زیسته مادران دارد.