چکیده:
ژئوتوریسم یکی از انواع گردشگری پایدار است که علاوه بر بازدید از جاذبههای زمینشناختی و ژئومورفولوژیکی، بر آموزش و حفاظت از آنان نیز تاکید دارد. ژئوتوریسم یکی از گویههای مهم اکوتوریسم با رویکردی مسئولانه و حفاظت محور است؛ که بر مردمی کردن علوم زمین و توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه بومی تاکید میکند. هدف از این پژوهش، بررسی توانمندیهای ژئوتوریستی استان آذربایجان شرقی با استفاده از مدل پائوولوا و کوبالیکوا و هادزیک می-باشد. سه منطقه مورد مطالعه شامل مناطق ژئوتوریستی کندوان، زنوزق و اشتبین انتخاب شده است. براساس مدل پائوولوا نتایج حاصل نشان داد که منطقه ژئوتوریستی کندوان با بیشترین امتیازدهی در عوامل مثبت ارتقا دهنده رقابتپذیری مقاصد ژئوتوریستی شامل ثروت طبیعی با امتیاز (7) بوده و بیشترین مقدار درمیان گویههای منفی رقابتپذیری، کسری بودجه و عدم وجود متخصّصان ماهر با امتیاز (5) بیشترین تأثیر منفی را در جذب گردشگر ایجاد میکند. همچنین، نتایج حاصل از مدل کوبالیکوا نشان داد که منطقه کندوان با مقدار (25/9) بیشترین امتیاز را نسبت به سایر مناطق کسب کرده است. در مدل هادزیک با توجّه به بررسی ارزشهای علمی و مازاد طبق نظر کارشناس و گردشگر نتایج حاصل نشان داد که میانگین امتیازات گویهها در منطقه ژئوتوریستی کندوان با بیشترین امتیاز در اولویت اول قرار دارد. درمیان دو منطقه ژئوتوریستی روستای زنوزق بیشتر از روستای اشتبین میباشد. بنابراین نتیجهگیری میشود با ارزیابی و شناسایی پتانسیل-های ژئوتوریستی استان آذربایجان شرقی و توسعه توانمندیها منجر به توسعه مناطق ژئوتوریستی و جذب گردشگر خواهد شد.
Geotourism is one of the important types of ecotourism with a responsible and conservation-oriented approach that emphasizes the popularization of earth sciences and the cultural, social and economic development of the local community. The purpose of this research is to investigate the geotourism capabilities of East Azarbaijan Province using the Pavlova, Kubalikova and Hadzik model. Three study areas including the geotourist areas of Kandavan, Zanouzgh and Ashtabin have been selected. Based on Paulova's model, the results showed that the Kandavan geotourism area with the highest score in the positive factors promoting the competitiveness of geotourist destinations includes natural wealth with a score of (7) and the highest value among the negative items of competitiveness, budget deficit and the lack of skilled professionals with a score of (5) It creates the most negative impact on the attraction of tourists. Also, the results of the Kobalikova model showed that the Kandavan region has the highest score compared to other regions with a value of (9.25). In the Hadzik model, according to the study of scientific and surplus values according to the opinion of experts and tourists, the results showed that the average scores of the items in Kandavan geotourism area with the highest score are in the first priority. Therefore, it can be concluded that by evaluating and identifying the geotourism potentials of East Azarbaijan Province and developing the capabilities, it will lead to the development of geotourism areas and attracting tourists.
خلاصه ماشینی:
شناسايي پتانسيل هاي ژئوتوريستي استان آذربايجان شرقي و توسعه آن با استفاده از مدل هاي ژئوتوريستي (مطالعه موردي: زنوزق ، کندوان ، اشتبين ) منصور رحمتي استاديار گروه جغرافيا، دانشکده علوم اجتماعي، دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل ، ايران فائزه بهادري دانشجوي کارشناسي ارشد گروه معماري، دانشگاه محقق اردبيلي ، اردبيل ، ايران بهروز نظافت تکله دانشجوي دکتري گروه جغرافيا، دانشکده علوم اجتماعي، دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل ، ايران الهه نوازش دانشجوي کارشناسي گروه جغرافيا، دانشکده علوم اجتماعي، دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل ، ايران حسن نظافت تکله دانشجوي کارشناسي ارشد گروه جغرافيا، دانشگاه پيام نور، تهران ، ايران تاريخ دريافت : ١٤٠٢/٣/٢١ تاريخ پذيرش : ١٤٠٢/٧/٩ چکيده ژئوتوريسم يکي از انواع گردشگري پايدار است که علاوه بر بازديد از جاذبه هاي زمين شناختي و ژئومورفولوژيکي، بر آموزش و حفاظت از آنان نيز تأکيد دارد.
بر اساس مدل پائوولوا نتايج حاصل نشان داد که منطقه ژئوتوريستي کندوان با بيشترين امتيازدهي در عوامل مثبت ارتقا دهنده رقابت پذيري مقاصد ژئوتوريستي شامل ثروت طبيعي با امتياز (٧) بوده و بيشترين مقدار در ميان گويه هاي منفي رقابت پذيري، کسري بودجه و عدم وجود متخصّصان ماهر با امتياز (٥) بيشترين تأثير منفي را در جذب گردشگر ايجاد مي کند.
آن ها به اين نتيجه رسيدند که منطقه گردشگري آلوارس از نظر رقابت پذيري نسبت به ساير مناطق گردشگري مورد مطالعه پتانسيل هاي مناسبي براي جذب گردشگر به شهرستان سرعين را به خود اختصاص مي دهد (نعمتي و نظافت تکله ١٤٠١).