چکیده:
در فرایند برقراری ارتباط و در مسیر توسعۀ شکلهای مختلف ارتباطی، نامه، به عنوان گونهای از
زبان نوشتاری، به خوبی توانست جای خود را در برقراری ارتباط موثر و ماندگار پیدا کند. امکانات
ویژة ارتباطی در نامه، از جمله رویارویی ذهنی نویسنده با گیرندة پیام و امکان توسعۀ کارکردهای
ارتباطی، از امتیازات این گونۀ نوشتاری است. امتیازی که بسیاری از سیاستمداران، نویسندگان و
هنرمندان را با وجود دسترسی به گونههای مختلف ارتباطی، به سمت نگارش نامههایی سوق داد که
علاوه بر ارزش ادبی، از نشانههای مختلف ارتباطی نیز برخوردارند. در این پژوهش به روش
توصیفی- تحلیلی و بر اساس نظریه رومن یاکوبسن، توانمندیهای ارتباطی زبان در نامه جستجو
میشود. گرچه رویکرد اصلی یاکوبسن به زبان شناسی و شعرشناسی معطوف است، اما نتایج حاصل از
این پژوهش نشان میدهد، حضور گستردة نشانههای ارتباطی زبان در نامه، امکان بهره برداری از آراء
او را برای نشان دادن قدرت این گونۀ ادبی در برقراری ارتباط موثر، فراهم میکند. انتخاب نامۀ حره
ختلی به امیر مسعود از تاریخ بیهقی، با توجه به وجود تمام عناصر مورد نظر یاکوبسن (پیام، گیرنده،
فرستنده، رمز، زمینه، تماس) و نقشها و کارکردهای ارتباطی موجود در آن (عاطفی، همدلی، ترغیبی،
فرازبانی، ادبی، ارجاعی) بوده است.
In the process of establishing communication and in the development of different forms of communication, the letter, as a type of written language, was able to find its place in the communication process. The special communicative possibilities of the letter, including writer’s mental encounter with the recipient of the message and the possibility of developing special communicative functions, are among the advantages of this type of writing.A privilege that led many politicians, writers and artists to write letters, which, in addition to literary value, contain different communicative signs that make letters a significant media for communication. In this research, we intend to search for the communicative abilities of language in the letter by descriptive-analytical method and based on the theory of Roman Jacobsen. Jacobsen’s studies on linguistics and poetics are used to show that letter, as a presumably minor literary genre, can be considered to have special capacities to establish effective communications due to its extensive linguistic significance. The selection of Harrah Khatli’s letter to Amir Masoud from Beyhaqi history, considering the existence of all the elements considered by Jacobsen (message, receiver, sender, code, context, contact) and the functions of communication in it (emotional, empathic, persuasive, meta-linguistic, Literary, referential)
خلاصه ماشینی:
تحليل نشانه هاي ارتباطي «نامه » بر اساس مدل ارتباطي رومن ياکوبسن با تأکيد بر نامۀ حره ختلي از تاريخ بيهقي مريم فياضي *١ ، فرهاد طهماسبي 2 چکيده در فرايند برقراري ارتباط و در مسير توسعۀ شکل هاي مختلف ارتباطي، نامه ، به عنوان گونه اي از زبان نوشتاري، به خوبي توانست جاي خود را در برقراري ارتباط مؤثر و ماندگار پيدا کند.
گرچه رويکرد اصلي ياکوبسن به زبان شناسي و شعرشناسي معطوف است ، اما نتايج حاصل از اين پژوهش نشان ميدهد، حضور گستردة نشانه هاي ارتباطي زبان در نامه ، امکان بهره برداري از آراء او را براي نشان دادن قدرت اين گونۀ ادبي در برقراري ارتباط مؤثر، فراهم ميکند.
انتخاب نامۀ حره ختلي به امير مسعود از تاريخ بيهقي، با توجه به وجود تمام عناصر مورد نظر ياکوبسن (پيام ، گيرنده ، فرستنده ، رمز، زمينه ، تماس ) و نقش ها و کارکردهاي ارتباطي موجود در آن (عاطفي، همدلي، ترغيبي، فرازباني، ادبي، ارجاعي) بوده است .
هر کدام از عناصر مورد نظر ياکوبسن (پيـام ، گيرنـده ، فرسـتنده ، رمـز، زمينـه ، تماس ) در نقش ها و کارکردهاي خود (عاطفي، همدلي، ترغيبي، فرازباني، ادبي، ارجاعي) ارتبـاطي مؤثر را به وجود آورده اند که نشانه هاي آن در جملات بعد از اين نامه در تاريخ بيهقـي بـه خـوبي قابل دريافت است :«...