چکیده:
یکی از راهکارهای ستاد احیای دریاچه ارومیه جهت جلوگیری از خشکی آن، طرح انتقال بینحوضهای آب از زاب به دریاچه ارومیه است. این انتقال آب میتواند پیامدهای متفاوتی داشته باشد. هدف این پژوهش بررسی وضعیت آینده پیامدهای انتقال آب بینحوضهای زاب به دریاچه ارومیه است. پژوهش حاضر کاربردی و به لحاظ ماهیت، توصیفی است. جمعآوری دادهها از طریق مطالعات اسنادی و مصاحبه انجام شده است. تحلیل دادهها با روش تحلیل اثرات متقابل بهوسیله نرمافزار MICMAC انجام شده است. در فرایند تحقیق، متغیرها در چهار دسته خودمختار، مستقل، وابسته و پیوندی طبقهبندی شدند. چهار سناریو با رویکرد GBN با نامهای سناریو اول: زندگی آرتمیا با ویژگی ثبات سیاسی و امنیت پایدار، سناریو دوم: آتش زیر خاکستر با ویژگی شروع چالش، سناریو سوم: کبودان بیآب با ویژگی ادامه روند وضع موجود و استمرار آن و سناریو چهارم: زاب غمگین با ویژگی توسعه نامتوازن، بحران سیاسی و ناامنی ارائه شدند.
One of the approaches to restoration of urmia lake to prevent the drought is the transfer of water from part of Zab river to Urmia lake. This water transfer can have different consequences. The purpose of this study is to investigate the future status of water transfer in the Zab river to Urmia lake. The present study is applied and, in terms of nature, is descriptive. Data collection is done through documentary studies and interviews. The data analysis was performed by interaction analysis with software MICMAC. In the research process, variables were classified into four categories: self - governing, independent, dependent and bound. Four scenarios with GBN approach in scenario 1: artemia living with the characteristics of political stability and sustainable security. Second scenario: fire under ashes with the characteristics of the start of a challenge, scenario 3: dry Kabudan with the features of continuation of current status and continuity of it, and the fourth scenario: sad zab with features of unbalanced development, political crisis and insecurity were presented.
خلاصه ماشینی:
طرح انتقـال آب بـين حوضـه اي از زاب در جنوب استان آذربايجان غربـي بـه درياچـه اروميـه ميتوانـد بـا توجـه بـه موقعيـت و 174 ويژگيهاي طبيعي و انساني مبدأ و مقصد که پيش تر به آن اشاره شد، پيامدهاي متفاوت اقتصادي، زيست محيطي، اجتماعي، سياسي و امنيتي داشته باشد؛ ازاين رو، بـا توجـه بـه چنين مواردي ، تحقيق حاضر درپي بررسـي پيامـدهاي انتقـال بين حوضـه اي آب از رود زاب به درياچه اروميه در آينده است .
٤- روش شناسي تحقيق حاضر با هدف بررسي آينده هاي بديل پيامدهاي انتقـال آب از حوضـه زاب بـه درياچه اروميه انجام شده است و با توجه به نوع تحقيق ، جزء پژوهش هاي کـاربردي و به لحاظ روش شناسي، جزء پژوهش هاي توصـيفي و براسـاس ماهيـت داده هـا، تحقيـق تلفيقي است که با تکنيک هاي آينده پژوهي انجام شده است ؛ به اين صورت کـه عوامـل کليدي مؤثر براساس مطالعات و پيشينه پژوهش ، جمع آوري و با استفاده از روش دلفي، مهم ترين آن ها از نظر خبرگان انتخاب شده و با استفاده از روش تحليل اثرات متقابل در نرم افزار Micmac نيروهاي پيشران شناسايي شـدند.
توسـعه اقتصـادي نامتوازن ، ثبات سياسي و امنيت با چالش مواجه است ؛ زيرا بـا توجـه بـه اينکـه قـوانين به طور متعادل بر اجراي طرح تأثير گذاشته و با اتکا به مطالعات همه جانبـه و توجـه بـه وضعيت معيشتي و سکونت مردم مبدأ بوده است ؛ اما استفاده از آب انتقالي براي ايجـاد صنايع آب بر و افزايش کشت بيرويه و غيراستراتژيک سبب ايجاد پسخوراند مثبـت در سيستم شده و با توجه به سودآوري مقطعي، باعث از بين رفتن منابع آب ، محيط زيست ، به هم خوردن تعادل سيستم منطقه و ايجاد وابستگي معيشت به منابع آبـي شـده اسـت .