چکیده:
هویت سرمایهای است که نقش مهمی در شناسایی و تعیین مسیر حرکت یک جامعه و افراد آن، بهویژه نسل جوان ایفا میکند. نظام آموزشوپرورش نیز نقش مهمی در هویتسازی بخش عظیمی از جامعه دارد. مسئله اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش است که در کتابهای درسی مطالعات اجتماعی و پیامهای آسمانی دوره اول متوسطه، تا چه میزان به مؤلفههای هویت ملی ـ انقلابی پرداخته شده است؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوا، کتابهای مطالعات اجتماعی و پیامهای آسمانی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 1401ـ1400 را براساس روش آنتروپی شانون مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش نشان میدهد در کتابهای مطالعات اجتماعی و پیامهای آسمانی متوسطه اول، بهترتیب از کمترین تا بیشتر عناوین انقلابی به این موضوعات پرداخته شده است: «بسیج، مبارزه با تحجر و التقاط، التزام به ولایتفقیه، مبارزه با تهاجم فرهنگی و جنگ نرم، اعتقاد به امام خمینی، روحانیت، آگاهی به قانون اساسی، آگاهی به وقایع و تاریخ انقلاب اسلامی، تعهد به حفظ نظام جمهوری اسلامی، حمایت از مستضعفان، نفی سلطه، ایثار و شهادت» که براساس فراوانی درمجموع، 951 مرتبه به مؤلفههای ایثار و شهادت، 780 مرتبه به مؤلفههای هویت انقلابی و 210 مرتبه به مؤلفههای بسیج پرداخته شده است.
Identity is an important asset that plays an important role in identifying and determining the direction of a society and its people, especially the young generation. The education system plays an important role in creating society's identity. The main issue of this research is the answer to this question: To what extent have the textbooks of social studies and heavenly messages of the first high school covered the components of national-revolutionary identity? The present research has analyzed social studies books and celestial messages of the first high school course in the academic year of 2021-2022 based on Shannon's entropy method using the content analysis method. The results of the research show that in the books of social studies and heavenly messages of the first high school, these topics have been discussed in order of priority: Mobilization, fight against isolation and eclecticism, commitment to the legal authority, fight against cultural invasion and soft war, belief in Imam Khomeini, clergy, knowledge of the constitution, knowledge of the events and history of the Islamic revolution, commitment to maintain the system of the Islamic Republic, support of the oppressed, negation of domination, sacrifice and martyrdom, which, based on the frequency, in total, 951 times to the components of sacrifice and martyrdom, 780 times the components of revolutionary identity, 210 times the components of Basij
خلاصه ماشینی:
نتايج پژوهش نشـان مـي دهـد در کتاب هــاي مطالعــات اجتمــاعي و پيام هــاي آســماني متوســطه اول ، بــه ترتيب از کمترين تا بيشتر عناوين انقلابي به ايـن موضـوعات پرداختـه شـده اسـت : «بسـيج ، مبارزه با تحجر و التقاط ، التزام به ولايت فقيه ، مبارزه با تهاجم فرهنگي و جنگ نـرم ، اعتقاد به امام خميني ، روحانيت ، آگاهي به قانون اساسي ، آگاهي بـه وقـايع و تـاريخ انقلاب اسلامي ، تعهد به حفظ نظام جمهوري اسـلامي ، حمايـت از مستضـعفان ، نفـي سلطه ، ايثار و شهادت » که براساس فراوانـي درمجمـوع ، ٩٥١ مرتبـه بـه مؤلفـه هاي ايثار و شهادت ، ٧٨٠ مرتبه به مؤلفه هاي هويت انقلابـي و ٢١٠ مرتبـه بـه مؤلفـه هاي بسيج پرداخته شده است .
پروانه (١٣٩٤) در پژوهشي با عنوان «بررسي ميزان توجـه به مؤلفه هاي هويـت اسـلامي و انقلابـي در کتـاب هـاي درسـي تـاريخ دوره تحصـيلي متوسطه از سال ١٣٥٧ تا ١٣٨٨» به اين نتيجه دست يافته است کـه کتـاب هـاي درسـي تاريخ دوره متوسطه در بعد از انقلاب اسلامي تاکنون ، سهم مهمـي در انتقـال مفـاهيم و مؤلفه هاي هويت اسلامي و انقلابي به دانش آموزان اين مرزوبوم داشته اسـت .
سؤال اصلي پژوهش اين است که در محتواي کتاب هاي درسي مطالعات اجتماعي و پيام هاي آسماني دوره اول متوسطه ، تا چـه ميـزان بـه مؤلفـه هـاي هويت انقلابي پرداخته شده است ؟ نتايج اين تحقيق ميتواند براي مسـئولان فرهنگـي و کساني که در تدوين کتب درسي سازمان آموزش وپرورش فعاليت دارند، راهگشا باشد.
«بررسي ميزان توجه به مؤلفه هاي هويت اسلامي و انقلابي در کتاب هاي درسي تاريخ دوره تحصيلي متوسطه رشته هاي علوم پايه از سال ١٣٥٧ تا ١٣٨٨»، فصلنامه مطالعات ملي.