چکیده:
تئاتر خیابانی یکی از اشکال نمایشی است که کمتر در جامعهء ما و حتی در میان هنرمندان مورد توجه واقع شده است.این نمایش که غالبا در فضای باز انجام میشود،به واسطهء صمیمیت حاکم بر فضای آن،و نیز به خاطر بیان دردهای اجتماعی،میتواند در جامعه مؤثر واقع شود.تئاتر خیابانی کارکردی دوگانه دارد،نخست،کارکرد جشنوارهای آن است که به صورت نمایشهای دستهجمعی و کارناوالهای شادی برگزار میشود و سبب ایجاد همدلی در میان شهروندان میشود؛اما کارکرد دیگر آن،اجرای نمایشهایی است که دارای ویژگیهای اعتراضآمیز و عصیانگرایانهای است،که بیانگر تناقضهای فرهنگی و یا کاستیهای اجتماعی است.در این مقاله،ضمن شناسایی رویکردهای گوناگون موجود در عرصهء این گونه نمایش،به بررسی ویژگیها و دغدغههای موجود در آن میپردازیم،و راهبردهای لازم را برای رسیدن به قابلیتهای مؤثر آفرینش هنری بررسی میکنیم.
خلاصه ماشینی:
"«یکی از ریشههای کهن نمایش خیابانی در مناسک آیینی جلوهگر میشود که این مراسم و مناسک در جوامع ابتدایی با حضور فردی تجلی مییافت که قدرت معنوی قبیله را در دست داشت و سبب ایجاد نشاط و روحیهبخشی و سلامت جسمی افراد قبیله میشد،و با سازماندهی رقصها و مناسک شکوهمند،جلوههای سرگرمکننده و هنری ارزشمندی را فراهم میکرد»(وجود تئاتر مردمی در عصر رنسانس،751) امروزه نیز متولیان نمایشهای بیرونی در صدد ایجاد چنین فضای معنوی در نمایشهایند که گاهی با احیاء برخی از این مناسک قدیمی و نمایشهای بومی انجام میپذیرد،زیرا تئاتر کهن از مفاهیم و مقولاتی در نمایش استفاده کرده است که محصور در چهارچوب زمان نبوده و قابل تسری به زمان اکنون نیز هستند.
بیشتر افرادی که در این عرصه فعالیت میکنند،از آموزش رسمی تئاتر بیبهره بوده،و فاقد تحصیلات آکادمیک در این زمینهاند،و اغلب از طریق تجارب عملی و نیز از راه آزمون و خطا،فعالیتهای خود را در این زمینه ادامه میدهند؛گرچه نهادهایی که کار سیاستگذاری و اجرای فعالیتهای هنری را بر عهده دارند،بیشتر به تئاترهای سالنی و نمایشهای رسمی توجه نسان میدهند،و بودجهء افزونتری در اختیار آنان قرار میدهند،اما تئاتر خیابانی نیز با جلب مشارکت مردمی و اثبات تدریجی موجودیت خود،اندکاندک به موفقیتهایی دست مییابد.
شهرداری پاریس در مرکز فرهنگی خود با عنوان«مرکز پومپیدو Center Pompiou » برای اعادهء حیثیت از نمایشهای خیابانی جایگاه ویژهای را برای انجام این کار در نظر گرفت، که این اقدام موجب ایجاد دلگرمی در میان دستاندرکاران این حوزهء نمایشی شد تا موجودیت آنان به عنوان هنرمندان جامعه مورد توجه قرار گیرد."