چکیده:
در این مقاله ضمن اشاره به معنای لغوی و اصطلاحی واژه «خوارج»، به زمان و چگونگی پیدایش آن، فتنه
انگیزیهای آنان و نقش این گروه در شهادت امیرالمؤمنین علیهالسلام پرداخته شده است که درضمن بحث به
اختصار به برخی ازعقاید این گروه اشاره می شود. همچنین تلاش شده است، با استفاده از منابع دست اول
تاریخی، عاملان شهادت امام علی علیهالسلام معرفی شده واین مسئله مورد تجزیه وتحلیل قرارگیرد.
خلاصه ماشینی:
"این گروه متعصب و پرخاشگر که نقاب تقوا و دینداری بر چهره داشت، با عقاید و باورهای عجیب و دور از منطق خود، همواره برای حکومت نو پای امام علی علیهالسلام دردسر ساز بودند و با فتنهانگیزیهای پیدرپی، مشکلات زیادی برسر راه حاکمیت اسلام پدید آوردند؛ از این رو امام علیهالسلام که آنها را مردمی کم عقل وآلت دست شیطان میدانست، در مراحل مختلف، برخوردهای متفاوتی با آنان داشت و ضمن بیان نظر صریح اسلام در باره حکمیت و برخی مسایل دیگر، توانست گروهی بی غرض از این بی خردان را از سراشیبی سقوط نجات دهد، ولی دستهای دیگر که همچنان بر لجاجت و عصیان خود اصرار می ورزیدند، درنبردی سخت با سپاهیان اسلام، به هلاکت رسیدند و______________________________ 1ـ محقق و نویسنده.
ثانیا: گرچه معاویه آرزوی قتل علی علیهالسلام را در دل داشت، ولی طبق شواهد تاریخی، وی از توطئه شوم سحرگاه نوزدهم رمضان بی خبر بود و زمانی که «برکبنعبیدالله» را بعد از ترور نافرجام معاویه نزد وی آوردند، او جهت رهایی از بند معاویه راز پلید خود و همدستانش را در قتل حضرت علی علیهالسلام و عمرو، فاش کرد و با این خبر، معاویه بسیار شادمان گردید و بعد از آن همیشه سعی داشت تا مقام معنوی ابن ملجم را بالا ببرد؛ به طوری که با اهدای چهار هزار درهم به سمرة بن جندب، از وی خواست تا آیه 207 سوره بقره(1) را در شأن ابنملجم تفسیر کند؛(2) در حالی که به شهادت مفسران شیعه و سنی، این آیه در شأن و منزلت حضرت علی علیهالسلام نازل شده است."