چکیده:
فرهنگ سنتی-مدرن المعجم الوسیط در سال 1960 م توسط فرهنگستان زبان عربی قاهره با مشارکت انجمنی تخصصی و به شیوهء ریشهای/جذری در قالب دو مجلد انتشار یافت.مؤلف در این مقاله میکوشد این فرهنگ نامآشنا و دمدستی دانشیان،استادان و دانشجویان را معرفی و نقد کند و جایگاه فنی آن را در قیاس با دیگر فرهنگهای مشابه قبل و بعد آن گزارش کرده و سرانجام،میزان تفوق و مقبولیت آن را نسبت به این دست معاجم به دست دهد.
خلاصه ماشینی:
قصد داشتم زمانی که مجمع(فرهنگستان)زبان عربی قاهره،چاپ اول معجم را در سال 1960 ارائه داد،منتشر کنم و این فکر تا چاپ دوم آن را سال 1972 ادامه داشت و در نهایت پس از چاپ سوم در سال 1985،با این سؤالات مجال عرضه یافت: -فرهنگ المعجم الوسیط پس از ربع قرن تلاش و برنامهریزی علمی،در نیمهء دوم سدهء بیستم میلادی توسط گروهی زبانشناس و آکادمیک سنتی و نوگرا انتشار یافت.
آیا این معجم در میان معجمهای جدید و قدیم عربی جایی خالی برای استقرار خود یافته بود؟ -جایگاه این معجم میان معجمهای قدیم سنتگرا،همچون صحاح،لسان العرب،القاموس المحیط،اساس البلاغه و مختار الصحاح،و یا میان معاجم جدید سنتی و نوگرا،همچون محیط المحیط،قطر المحیط،اقرب الموارد،البستان،فاکهة البستان، المنجد،منجد الآداب و العلوم چیست؟ -آیا این معجم از آن جهت که به دست گروهی علمی، پیشرفته و زبانشناس تهیه شده،در جایگاهی ممتاز قرار گرفته است؟ در مقدمهء معجم،از زبان دکتر ابراهیم مدکور آمده است:این معجم به شیوهای محکم به گذشته پیوند خورده است و زمان حاضر را با صادقترین تعبیر بیان میکند.
دکتر ابراهیم مدکور در این مقوله میگوید:<<لغت،گذشته و حاضر دارد؛گذشتهای میراثی و حاضری پویا و گویا،و بایسته است که در نگارش معجم جدید زبان عربی بدان توجه داشت و در نظم و نثر و در هر زمانی که به وجودآمده بدان استناد جست و لغات تازه تولد یافتهای را که زاییده ضروریات حیات علمی و تمدن پیشرفته است،ثبت نمود>>(همان:10-نیز ر.
معجمهای جدید عربی،قبل از المعجم الوسیط روش و موضوع این مقاله اقتضا میکند که نگاهی به مهمترین معجمهای الوسیط،بیندازیم؛یعنی از سال 1869 م،که جلد دوم محیط المحیط و قطر المحیط توسط معلم بطرس بستانی انتشار یافت،تا سال 1958 م،دو سال قبل از انتشار الوسیط،که معجم متن اللغة،اثر شیخ احمد رضا مجال چاپ یافت.