چکیده:
جانشینی حضرت علی(ع) به عنوان وصی رسول خدا (ص)موضوع اختلافی شیعه و اهل سنت است. شیعه برای اثبات آن دلایلی از قرآن، حدیث، عقل، تاریخ و ادب آوردنده اند. با نگرش به ادبیات عرب چنین بر می آید،این سخن که حضرت علی(ع) وصی رسول خداست، معروف بوده و این مطلب در شعر شاعران به وفور منعکس گردیده است.
خلاصه ماشینی:
"6. عبد الله بن ابی سفیان بن حارث بن عبد المطلب در پاسخ ولید بن عقبه گفت: {Sو إن ولی الأمر بعد محمد#علی و فی کل المواطن صاحبه#وصی رسول الله حقا وصنوه#و أول من صلی و من لان جانبهS}او شاعر بود این اشعار را گویا در شام در گفتگویی که با بنی امیه و عمرو بن عاصداشت سروده.
{Sفیکم وصی رسول الله قائدکم#و أهله و کتاب الله قد نشراS}وقعة صفین،ص 385،شرح نهج البلاغه،ج 1،ص 149«یا عقبة الموت» برخی گفتهاند مغیرة بن حارث همان ابو سفیان بن حارثبن عبد المطلب است و از شعراء بوده وی نخست به دشمنی باپیامبر خدا(ص)پرداخت و پیش از فتح مکه مسلمانشد.
{Sوصی رسول الله من دون أهله#و فارسه إن قیل هل من منازلS}شرح نهج البلاغه،ج 1،ص 150 معاویه در جریان جنگ صفین نامۀ مفصلی به عبد الله بن عباس نوشت او با این نامهخواست ابن عباس را از حضرت علی(ع)جدا سازد.
عبد الرحمن بن جعیل لعمری {Sعلیا وصی المصطفی و ابن عمه#و اول من صلی أخا الدین و التقیS}شرح نهج البلاغه،ج 1،ص 143 شاعر شناخته شد ایاشن حضرت علی(ع)را در این شعر به پنج وصف ستوده:وصی،پسر عم،نخستین مسلمان،برادر پیامبر،متقی و گویا به نظر شاعر مهمترین آنهاوصیت بوده چرا کحه آن را پیش از همه آورده.
ابن ابی الحدید معتزلی در قصیدهای که عقاید معتزله را به نظم درآورده چنین گفته: {Sو خیر خلق الله بعد المصطفی#أعظمهم یوم الفخار شرفا#السید المعظم الوصی#بعل البتول المرتضی علیS}شرح نهج البلاغه،ج 11،ص 120 وی پس از این امام حسن(ع)و امام حسین(ع)و حمزه و جعفر یاد کرده و سپس به مدحابو بکر و عمر و عثمان پرداخته،روشن است که او حضرت علی(ع)را وصی رسول خدامیدانسته لیکن وصیت را محدود به خاندان پیامبر میدانسته چه آنکه با خلافتسازی کار نیست."