چکیده:
یک بررسی اجمالی در نهجالبلاغه مبین نکوهش شدید دنیا و نفی دنیاگرایی توسط
امام علیعلیه السلام است. به طوری که امام، در 152 مورد از جمع 800 خطبه،
نامه و کلمه قصار، به مساله دنیا پرداخته و در 135 مورد به نکوهش شدید آن پرداخته
است. این مساله عادی نیست، بلکه حاکی از وجود آسیب و مشکلی در درون نظام
اجتماعی و سیاسی است. بررسی تاریخ اسلام و خصوصا شیوه خلافت عثمان حاکی از
حیف و میل زیاد بیتالمال و گرایش به نوعی اشرافیت و زراندوزی میباشد. به طوری
که امام علیعلیه السلام آن را یک آفت و آسیب جدی اجتماعی دیده و به عنوان
امام جامعه مسلمین درصدد درمان این آسیب و حفظ اصول و آموزههای مدینةالنبی از
جمله سادهزیستی میباشد. از این جهت، همواره این آسیب را به جامعه گوشزد میکند و
از خلیفه و مردم میخواهد که به سمت دنیا گرایش پیدا نکنند و مرتبا با سخیفترین
و موهنترین واژهها، پیامدهای نامطلوب و ماهیت ناپایدار و فریبنده دنیا را،
یادآور میگردد.
خلاصه ماشینی:
"» (16) آسیبشناسی مدینةالنبی از نظرگاه امام علی علیه السلام بررسی تاریخ اسلام، به خصوص وقایع پس از رحلت پیامبرصلی الله علیه وآله، بالاخص در عهد خلیفه سوم بیانگر نوعی تغییر جهتخلافت اسلامی و به دنبال آن جامعه اسلامی از ارزشها و ویژگیهای اجتماعی مدینة النبی است.
در چنین وضعیتی اجتماعی، امام علیعلیه السلام، که شاهد این انحراف از اصول مدینه بنا شده توسط پیامبرصلی الله علیه وآله بودند، به خوبی به آسیبی که دامنگیر جامعه اسلامی شده بود، پی بردند و بدینروی، به طور مرتب و مستمر به نفی و نهی این آفت اجتماعی پرداختند.
جامعهای که در این مدت کوتاه، توسط پیامبرصلی الله علیه وآله ساخته شد، اصول و ویژگیهایی داشت که در اینجا به چند ویژگی برجسته آن اشاره میشود: 1- سادهزیستی و پرهیز از دنیاگرایی: جامعه اسلامی در زمان حیات پیامبرصلی الله علیه وآله، بر اساس تعالیم قرآن و سیره آن حضرت، توجه چندانی به دنیا نداشت.
برای آگاهی از موج دنیاگرایی که اهالی مدینة النبی را در زمان عثمان فرا گرفت، توجه به مواردی که مرحوم علامه امینی در کتاب الغدیر به صورت مستند ذکر نموده جالب است: ایشان به ذکر اموال مسلمانانی میپردازد که از نخبگان جامعه اسلامی آن روز محسوب میشدند و هر کدام در دفاع از اسلام و توسعه آن سهم زیادی داشتند.
دنیاطلبی پس از رحلت پیامبرصلی الله علیه وآله و به خصوص در زمان خلافت عثمان دامنگیر حکومت و همچنین جامعه اسلامی شد، به گونهای که میلیونها دینار و درهم توسط خلیفه سوم و اطرافیانش اندوخته شد."