چکیده:
سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران،خطوط اصلی و راهبردی را برای طراحی استراتژیهای توسعه اقتصادی کشور،در ابعاد مختلف،تعیین کرده است و وظیفه استراتژیستهای اقتصادی ایران آن است که در هریک از بخشهای اصلی اقتصادی،با الهام از تصویر آینده کشور و با سرعت بخشیدن به روند دستیابی به مطلوب مدیریت کلان جامعه،اقدام کنند.از آنجا که صنعت نفت و گاز در کشور،طی دهههای گذشته،نقش حیاتی در اقتصاد ایران ایفا کرده و در سالهای آتی نیز همچنان نقش مهمی در رشد اقتصادی کشور خواهد داشت؛شناسایی و تبیین چالشهای پیش روی این سند،از ضروریات پژوهشی در این بخش شناخته میشود و ضرورت پرداختن به این موضوع را،بیش از پیش رون میسازد. بهطور کلی،چشمانداز بیست ساله صنعت نفت ایران،حول چهار محول تدوین شده است.بر اسا محور اول،ایران در افق بیست سال؛نخستین تولیدکننده محصولات پتروشیمی در منطقه از لحاظ ارزش خواهد بود.همچنین،در پایان سال 1404 خورشیدی،7 درصد از تقاضای بازار جهانی نفت به ایران تعلق خواهد داشت و جایگاه دوم تولید را در سازمان حفظ خواهد کرد.محور سوم این چشمانداز، به گاز تعلق دارد؛به طوری که ایران در سال پایانی چشمانداز،سومین تولیدکننده گاز در جهان با سهم 8 تا 10 درصد از تجارت جهانی گاز و فرآوردههای گازی خواد بود.همچنین،در محور چهارم،ایران دارای جایگاه اول فناوری نفت و گاز در منطقه خواهد بود.در این نوشتار،ابتدا،با بیان اهداف سند چشمانداز کلی کشور در افق 1404 میپردازیم و در ادامه،به چالشهای فراوری تحقق اهداف چشمانداز بخش نفت و گاز اشاره میکنیم.
خلاصه ماشینی:
"1-اتخاذ تدابیر و راهکارهای مناسب برای گسترش اکتشاف نفت و گاز و شناخت کامل منابع کشور 2-افزایش ظرفیف تولید سیانت شده نفت،متناسب با ذخایر موجود و برخورداری کشور از افزایش قدرت اقتصادی،امنیتی و سیاسی 3-افزایش ظرفیت تولید گاز،متناسب با حجم ذخایر کشور،به منظور تأمین مصرف داخلی و حد اکثر جایگزینی با فرآوردههای نفتی 4-گسترش تحقیقات بنیادی و توسعهیی و تربیت نیروی انسانی متخصص و تلاش برای ایجاد مرکز جذب و صدور دانش و خدمات فنی و مهندسی انرژی، در سطح بین المللی و ارتقای فناوری در زمینههای منابع و صنایع نفت،گاز و پتروشیمی 5-تلاش لازم و ایجاد سازماندهی قانونمند برای جذب منابع مالی مورد نیاز داخلی و خارجی در امر نفت و گاز در بخشهای مجاز قانونی 6-بهرهبرداری از موقعیت منطقهیی و جغرافیایی کشور برای خرید و فروش،فرآوری و پالایش و معاوضه و انتقال نفت و گاز منطقه به بازارهای داخلی و جهانی 7-بهینهسازی مصرف و کاهش شدت انرژی 8-جایگزینی صادرات فرآوردههای نفت،گاز و پتروشیمی،به جای صدور نفت خام و گاز طبیعی اهداف سند چشمانداز در بخش نفت و گاز در جهت تحقق اهداف مذکور در سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران،تصویر مطلوب آینده صنعت نفت و گاز کشور در این افق به ترتیب زیر ارایه شده است: اولین تولیدکننده محصولات پتروشیمی در منطقه از لحاظ ارزش دومین تولیدکننده نفت در اوپک،با ظرفیت 7 درصد از تقاضای بازار جهانی سومین تولیدکننده گاز در جهان،با سهم 8 تا 01 درصد از تجارت جهانی گاز و فرآوردههای گازی جایگاه اول فناوری نفت و گاز در منطقه شایان ذکر است در راستای نیل به اهداف موفق،دو افق زمانی ده ساله در سالهای 4931 و 4041 مد نظر قرار گرفته،که برای هریک از آنها اهداف کمی در نظر گرفته شده است."