چکیده:
بدون تردید بر اهمیت خلیج فارس به عنوان یکی از مهمترین و حساسترین مناطق جهان به لحاظ ژئوپلتیکی و محاسبات ژئواستراتژیکی در گذر زمان افزوده شده است. به همین جهت در طول دهههای پایانی قرن بیستم و سالهای آغازین هزاره سوم این منطقه بیش از گذشته درگیر مسائل مختلف بینالمللی بوده است و همین امر خود ناشی از توجه بیش از حد قدرتهای ذی نفوذ بینالمللی بر این منطقه حساس از جهان میباشد.در این زمینه، وقوع تحولات ساختاری در نظام بینالملل، تأثیرات غیر قابل انکاری بر وضعیت سیاسی کشورهای منطقه بر جای گذاشت. به طوری که پس از فروپاشی اتحاد شوروی در دسامبر 1991 میلادی و چیرگی ایدئولوژی لیبرال ـ دموکراسی مبتنی بر جهان وطنی و اقتصاد بازار آزاد بر ایدئولوژی کمونیسم مبتنی بر مارکسیسم ـ لنینیسم، تحول شگرفی در مفهوم قلمروهای راهبردی و ژئوپلیتیک صورت گرفت. به همین جهت منطقه خلیج فارس به عنوان قطب انرژی جهانی در نظریه معروف «حلقههای راهبردی» فون لوهازن به عنوان راهبردی ترین منطقه جهان محسوب گردید.ضمنا با وقوع حوادث 11 سپتامبر 2001 میلادی، جنگ آمریکا بر علیه عراق به بهانه مقابله با تهدیداتی همچون تروریسم، گسترش سلاحهای کشتار جمعی و مقابله با رژیمهای ضد آمریکایی شکل گرفت. در حقیقت ارائه طرح خاورمیانه بزرگ، تلاش برای تغییر نام خلیج فارس، بحران جزایر سه گانه و فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران در این چارچوب میتواند مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"نقش منابع نفتی در شکلگیری بحران سوم خلیج فارس اگر چه درباره اهداف آمریکا از حمله به عراق و تغییر نظام حکومتی آن بحثهای متنوع و گوناگونی صورت گرفته و دلایل زیادی در چارچوب مواردی همچون نابودی سلاحهای کشتار جمعی این کشور، مبارزه با گروههای تروریستی، نقض حقوق بشر برای این کار عنوان گردیده، منتهی با در نظر گرفتن عوامل فوق باید تسلط ایالات متحده آمریکا بر منابع نفتی عراق و در - Regim Change مرحله بعد منابع نفتی کل منطقه خلیجفارس را به عنوان مهمترین علت تهاجم گسترده آمریکا به عراق به شمار آورد(مایکل کلر، 1382: 3-1).
در این چارچوب ایالات متحده با این طرح سعی میکند جمهوری اسلامی ایران را تحت فشار قرارداده و از اشاعه - Gary Sick And Lawrence Potter ایدئولوژی اسلامی که به عنوان تهدیدی اساسی برای منافع آمریکا در منطقه خاورمیانه به شمار میآید، جلوگیری کرده و الگوهای متناسب با فرهنگ خود را که تأمینکننده منافع استراتژیکی آمریکا میباشد را در منطقه پیاده نموده و به اجرا درآورد فعالیتهای هستهای ایران در بحبوحه جنگ آمریکا با عراق، اطلاعاتی راجع به برنامههای هستهای ایران از طرف سازمان مجاهدین خلق(منافقین) در اختیار منابع غربی قرار گرفت، مبنی بر اینکه ایران تجهیزات عظیم غنیسازی اورانیوم را در نطنز و همزمان تجهیزات مرتبط با آب سنگین را در اراک راه اندازی کرده است(قاسمی، 1383: 14)."