چکیده:
یکی از رایجترین مشکلات رفتاری کودکان و دانشآموزان «فزون کنشی» است؛ اختلالی که بسیاری اوقات والدین را مجبور میکند به مراکز مشاوره مراجعه کنند و از مشاور و درمانگر کمک بخواهند. شناسایی اختلال فزون کنشی کار سادهای نیست و نیاز به دقت کافی و تجربه فراوان دارد.امروزه، این اختلال ـ که اولین یا دومین اختلال فراوان در دوران کودکی و نوجوانی است ـ به دلایل گوناگون مورد توجه روانشناسان و روانپزشکان قرار گرفته است؛ از جمله : 1. برای بسیاری از دانشآموزان مشکلات قابل توجهی ایجاد میکند و بر عملکرد شناختی، اجتماعی، هیجانی و خانوادگی آنان و همچنین در بزرگسالی، بر زندگی شغلی و زناشویی آنها تأثیر میگذارد. 2. سببشناسی و درمان آن هنوز به طور کامل مشخص نشده است. 3. شناخت بهتر آن به شناخت بهتر بسیاری دیگر از اختلالات مشابه همچون اختلال سلوک و ناتوانی یادگیری کمک میکند.این نوشتار که به روش کتابخانهای انجام شده، بر آن است تا تصویری نسبتآ روشن از ماهیت، ویژگیها، علل فزون کنشی و برخی مباحث مربوط به آن ارائه دهد و همچنین به بعضی از روشهای درمان آن اشاره نماید.
خلاصه ماشینی:
"این اختلال مربوط به محدودیتهایی در بازداری رفتار است که از نظر رشدی سطوح نامناسبی از کمتوجهی، 1 تکانشگری 2 و فزون کنشی 3 را پیش از سن 7 سالگی شامل میشود.
1 فزون کنشی از شایعترین مشکلات رفتاری کودکان است و به گفته برخی محققان، قریب سه تا پنج درصد دانشآموزان دبستانی مبتلا به این اختلال هستند.
6 بیشتر ما قادریم قسمتهای خاصی از اطلاعاتی را که از محیط میگیریم، مسدود کنیم و بر آنچه مهمتر است تمرکز کنیم، اما کودکان فزون کنش، در تشخیص اطلاعات مربوط و نامربوط از توانایی لازم برخوردار نیستند و به این ترتیب، هر چیزی توجه آنها را به خود جلب میکند.
11 البته باید توجه داشت کودکان و نوجوانان بسیاری هستند که بیش از آنچه ما دوست داریم، به این سو و آن سو میروند؛ اما نباید آنها را فزون کنش بنامیم.
شناسایی کودک فزون کنش شناسایی کودکی که دچار اختلال فزون کنشی است، با رد کردن سایر اختلالات حاصل میشود؛ یعنی هرگاه سایر اختلالات پذیرفته نشوند و کودک ویژگیهایی همچون حواسپرتی، فزون کنشی و مشکل تمرکز بر انجام کار را از خود نشان دهد، اغلب، این اختلال از نوع فزون کنشی تشخیص داده میشود.
نکته پایانی در بحث تنبیه این است که گاهی اوقات تنبیه کردن موجب میشود کودک مورد توجه قرار گیرد و برای آنکه نظر دیگران را به خود جلب کند، رفتار نامطلوبش را تکرار میکند."