چکیده:
این نوشتار نخست نگاهی دارد به معنای لغوی خلود،آنگاه مروری بر آیات و احیانا روایاتی که پیرامون مسألهء خلود سخن گفتهاند،دارد.از آن پس میپردازد به بیان برخی از اشکالاتی که بر مسألهء جاودانگی عذاب وارد شده و پاسخهای آن.بحث دربارهء اینکه آیا خلود در عذاب برای اقلی از انسانهاست یا برای اکثریت،پایان بخش این نوشتار است.
خلاصه ماشینی:
"فلاسفه نیز ناگزیرند که با توجه به اصول حکمت نظری در این باره بحث کنند،تا معلوم شود که اصولا عذاب آخرت-خواه به صورت دائم باشد یا غیر (1)-استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران دائم-با خیر محض بودن و عدل و احسان خداوند سازگار است یا نه و آیا خلود در عذاب-که مطابق نصوص قرآنی و حدیثی است-توجیه عقلانی دارد یا ندارد و آیا باید آنها را تعبدا پذیرفت یا دست به دامن تأویل شد؟سؤال دیگری که مطرح است،این است که آیا خلود در عذاب،دامنگیر اکثر گنهکاران-و مآلا-اکثر انسانهاست یا اقلی از آنها را شامل میشود.
3-اشکالها و پاسخها به طور کلی اشکالها مربوط به عذاب و کیفر الهی بر دو قسمند:برخی از آنها مربوط است به اینکه آیا خدایی که اهل جود و احسان است و وجودش خیر محض است،:بندگان خود را گرفتار آتش جهنم-که شر محض و خلاف جود و احسان است-میکند یا نه؟1این نوشتار، دربارهء پاسخ اینگونه اشکالات بحث نمیکند و البته در جای خود درخور بحث است.
و اما در صورتی که نور فطرت به خاموشی گراییده و ظلمت کفر تمام وجود شخص را فرا گرفته و قلبش را سیاه و تاریک و متحجر ساخته،و در عین حال بر انسانیت خود باقی است و فطرت خاموش و ازکارافتاده را همچنان یدک میکند و بیاعتنای به آن به راه کج و معوج خود ادامه میدهد،در این صورت،گرفتار خلود در عذاب است و مشمول هیچگونه تخفیف و نجاتی نمیشود؛چراکه افرادی که در چنین ورطهای ساقط شدهاند،از عفو و رحمت و مغفرت و تبدیل و تکفیر و شفاعت محرومند و به خاطر عدم سنخیت با اولیای الهی و اهل ایمان،باید همواره در حجاب عذاب جهنم محجوب باشند."