چکیده:
حضرت محمد(ص)،پیامبر اسلام در قرآن با عنوان«النبی الامی»معرفی شده است.فهم صحیح عبارت«النبی الامی»باوری قرآنی و اسلامی درباره پیامبر اسلام(ص)همواره برهانی اساسی برای مسلمانان در دفاع از اسلام بوده است.درس ناخواندگی ایشان اعتقادی ثابت و آیتی استثنائی و ممتاز بر صحت نبوتش مورد اجماع و اتفاق نظر همه مسلمانان بوده است که گزارشهای تاریخی و احادیث اسلامی نیز آن را تأیید مینماید.ضمن اینکه برخی از خاورشناسان نیز که با دیده انتقاد به تاریخ اسلام مینگرند،معترفاند که کوچکترین نشانهای بر سابقه خواندن و نوشتن رسول اکرم(ص)نیافتهاند. این مقاله بر آن است که ضمن تحلیل و بررسی تاریخی،روایی و لغوی اصطلاح«امی»،به نقد اندیشههای آقای گانتر در خصوص این اصطلاح پرداخته و مفهوم«درس ناخوانده»را به معنای صحیح اصطلاح«امی»تقویت نماید.
خلاصه ماشینی:
"3. کمتوجهی به آرا و منابع قرآنی شیعه باتوجه به فراوانی منابع اهل سنت نسبت به منابع سایر مذاهب اسلامی از جمله شیعه، مستشرقان غالبا اسلام را از طریق منابع اهل سنت مطالعه میکنند و درباره آن به قضاوت و داوری مینشینند؛در حالی که اندیشه دینی شیعه به دلیل دو عنصر«عقلگرایی»و«فراگیری دانش دینی از امامان معصوم اهل بیت(ع)»دارای تفکر و برداشت و تحلیل نابتر و عقلپسندتر راجع به مسائل اسلامی و قرآنی است و ویژگی عقلگرا بودن یک مستشرق غربی بعضی از مستشرقان-از جمله کایتانی و شاخت-بر این عقیدهاند که مسلمانان به نقد متن اهتمام نداشته و تمام توجه خود را صرف نقد سند کردهاند(شاخت،972/2؛مهریزی،81)، ضمن آنکه اسناد نیز در اواخر قرن نخست و اوایل قرن دوم هجری شکل گرفته و همین موجب شده است که مستشرقان به روایات منقول در کتب حدیثی به دیده تردید بنگرند(نک: عجاج خطیب،452)و نتیجه این تردید آنکه: اولا،به روایاتی که محتوی آنها خلاف پیشفرضهای آنان است،مراجعه و استناد نکنند و یا آنها را مورد نقد و تشکیک قرار دهند؛ ثانیا،به روایات ضعیف و مشکوک-گرچه متزلزلکننده اعتقادات مسلمانان باشد یا تعارض صریح با قرآن،روایات قطعی و موازین عقلی داشته باشد-به راحتی استناد کنند (معارف،35).
معانی اصطلاحات«اساطیر الاولین»،«اکتتاب»و«املاء» گانتر در بخش دیگری از مقاله خود که میخواهد برای این سؤال که«آیا حضرت محمد(ص)، قادر بر خواندن یا نوشتن بوده است یا نه؟»گواهی قرآنی بیاورد،میگوید:«در مجموعههای سنن النبی مورد پذیرش اکثریت(اهل سنت؛یعنی"الکتب التسعة")که نه تنها منبعی تاریخی، بلکه-همانگونه که همگان میگویند-"حافظه جمعی"مسلمانان سدههای میانه را نشان میدهد،دو دیدگاه کاملا متفاوت وجود دارد:یکی تمایل به القای این باور دارد که[حضرت] محمد[(ص)]دانش خواندن و نوشتن را دارد؛دیگری آن را به شدت نفی میکند."