چکیده:
روند تحولات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در چند دهه اخیر در ایران بویژه از زمان حکومت پهلوی تاکنون از یک طرف و گوناگونی و تنوع بستر جغرافیایی از طرف دیگر به نوعی خاص از نظام فضایی سکونتگاه های انسانی منجر شده که از آن می توان به عنوان ((دوگانگی)) یاد کرد (مولائی هشجین، 1382، 48). محرومیت بیش از پیش روستاها در مقایسه با شهرها و افزایش روزافزون شکاف بین شهرها و روستاها منجر به عدم تعادل ناحیه ای در کشور شده است.بررسی و ارزیابی برنامه های عمرانی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بعد از آن در روستاها نشان می دهد که در برنامه ریزی توسعه روستایی، سیاست یک سونگری یعنی توجه به خدمات روستایی در قالب تامین رفاه روستاییان با کارکرد سکونتی بدون توجه و یا کم توجهی به کارکرد اقتصادی ـ تولیدی روستاها مورد نظر بوده است و لازم است برای توسعه کشور و روستاها این سیاست مورد بازنگری قرار گیرد و سیاست توسعه همه جانبه روستاها از لحاظ سکونتی و اقتصادی به صورت همزمان پیگیری شود.1- دانشیارگروه جغرافیای انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشتدر این مقاله نگارنده با بهره گیری از نظریات، تجربیات، منابع و اطلاعات به بررسی الزامات بازنگری در سیاست های برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران پرداخته و به موضوعاتی نظیر اهداف محوری برنامهریزی توسعه روستایی، سیاست های برنامه ریزی توسعه روستایی، ارزیابی سیاست های برنامه ریزی توسعه روستایی و الزامات بازنگری در سیاست های برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران اشاره شده و در پایان به ارائه پیشنهادهایی پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"5 -2-3- برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سوم جمهوری اسلامی ایران (83 ـ 1379) در این برنامه نیز فصل جداگانهای به عمران و نوسازی روستاها اختصاص یافته است حذف و ادغام دستگاه ها و سازمان های موازی مرتبط با توسعه و عمران روستاها، واگذاری بخشی از فعالیت های دولتی به شوراهای اسلامی و نهادهای غیر دولتی، تعیین ضوابط برای خدمات و سطحبندی ارائه خدمات، سازماندهی فضاها و سکونتگاه های روستایی با هدف توسعه هماهنگ و موزن فعالیت های اقتصادی، حمایت از سرمایهگذاریهای خصوصی، رعایت اصول و ضوابط مربوط به طراحیهای روستایی، برخوردار کردن روستاهای بالای بیست خانوار از خدماتی مانند راه مناسب، مدرسه، آب شرب بهداشتی، برق و تلفن از جمله برنامههای فصل عمران و نوسازی روستاها به شمار میرود (جلالی، 1380،5 ـ94).
امید است با بازنگری در سیاستهای اجرایی برنامهریزی توسعه روستایی در کشور که در برنامه چهارم توسعه در بخش امور اجتماعی، سیاسی، دفاعی و امنیتی (بند 21 با عنوان هویت بخشی به سیمای شهر و روستا از طریق باز آفرینی و روز آمدی معماری ـ ایرانی اسلامی و رعایت معماری پیشرفته برای ایمنی بناها و استحکام ساخت و سازها) و در بخش امور اقتصادی (بند 43 ـ توسعه روستاها از طریق ارتقاء سطح درآمد و زندگی روستاییان و کشاورزی و رفع فقر با تقویت زیرساخت های مناسب تولید و تنوع بخشی و گسترش فعالیتهای مکمل بویژه صنایع تبدیلی و کوچک و خدمات نوین با تأکید براصلاح نظام قیمتگذاری محصولات (روزنامه ایران، چهارشنبه مورخ 12/9/82) در قالب سیاست های کلی اشاره شده، در جهت توسعه روستایی که منجر به توسعه کشور میشود گام های بلندی برداشته شود."