خلاصه ماشینی:
در زیر به برخی از شگردهای برجستگی زبان (Foregrounding Devices) برخی از زبان شناسان چون«لیچ»در راهنمای زبان شناختی فن شعر انگلیسی (ALinguistic Guide to English Poetry) برای برجسته سازی دو شیوه بر شمردهاند:نخست هنجار گریزی و عدول از هنجارهای رایج زبان معیار و دو دیگر قاعده افزایی، اما هنجار گریزی خود چیست؟ اصولا در هر زبانی گونهای هنجار عام و رایج زبان شناختی جواد اسحاقیان (Linguistic Code) هست که سبکهای مختلفی را در بر میگیرد مثل سبک شعری و غیر شعری، سبک عالی و عادی و متنی که طرز خاصی از زبان گویشی (ldiolectic Version) دارد؛در این صورت میشود گفت که در هر هنجار رایج زبان شناختی گونههای مختلفی هست که هر یک«هنجار»ویژهای دارد، در حالی که همه هنجارها در حکم شاخههایی از همان هنجار عام و رایج زبان شناختی معین است...
» 3 آنچه در زیر میآید برخی واژگان بر ساخته محمود دولت آبادی در کلیدر 4 است و سخت به قاعده، بدیع و مقبول که شمهای از آنها را بر میشماریم: کرد و گفت:گفتار«نه این که مارال از تشر پاسبان واهمه کند؛اما به گونهای دیگر از کرد و گفت خود شرم کرد.
این گونه کاربرد واژگان عامیانه، و دست کم از نظر چندی آن، در ادبیات داستانی ما سابقه ندارد و خود نوعی بی رسمی و هنجار شکنی در زبان و سبک نوشته است.
با این همه باید دانست که هنجار گریزی هر چند رفتاری هنری است، اما اگر مانع«رسانگی»معنایی شود یا بیم التباس و اشتباه با صورت املائی واژهای دیگر شود، ارزش هنری خود را از دست میدهد، زیرا«کد»و قانونمندی چیره بر زبان را نقض کرده است.