چکیده:
در زمینهء ادبیات تطبیقی آثار فراوانی وجود دارد که همیشه توجه نقادان ادبی و صاحبنظران حوزهء ادبیات تطبیقی را به خود جلب کرده است،که از آن میان میتوان به چهار اثر معروف حسن و دل و دستور عشاق از سیبک نیشابوری، سبرس اثر وجهی و پربودهـ چندرودی از کرشن مشر اشاره کرد.بررسی این آثار حاکی از وجود شباهتهای زیاد در میان آنها است.همچنین شواهد و قراین نشان میدهد که سه اثر اول(حسن و دل،دستور عشاق و سبرس)تحت تأثیر کتاب پربودهـ چندرودی«کرشن مشر»که به زبان سانسکریت بوده است،قرار گرفتهاند. در مقالهء حاضر سعی شده است میان چهار روایت،این قصه که در ادبیات سانسکریت،اردو و فارسی پرداخته شدهاند،بهطور اجمال مقایسههایی صورت گیرد و نحوهء تأثیرپذیری سه اثر(حسن و دل،دستور عشاق و سبرس)از سرچشمهء اصلی آنها،یعنی پربودهـ چندرودی،نشان داده شود.
خلاصه ماشینی:
"یک قصه؛چهار روایت (حسن و دل،دستور عشاق،سبرس،پر بودهـ چندرودی) دکتر ابو القاسم رادفر عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی-واحد جیرفت چکیده در زمینهء ادبیات تطبیقی آثار فراوانی وجود دارد که همیشه توجه نقادان ادبی و صاحبنظران حوزهء ادبیات تطبیقی را به خود جلب کرده است،که از آن میان میتوان به چهار اثر معروف حسن و دل و دستور عشاق از سیبک نیشابوری، سبرس اثر وجهی و پربودهـ چندرودی از کرشن مشر اشاره کرد.
در مقالهء حاضر سعی شده است میان چهار روایت،این قصه که در ادبیات سانسکریت،اردو و فارسی پرداخته شدهاند،بهطور اجمال مقایسههایی صورت گیرد و نحوهء تأثیرپذیری سه اثر(حسن و دل،دستور عشاق و سبرس)از سرچشمهء اصلی آنها،یعنی پربودهـ چندرودی،نشان داده شود.
(همان،ص 681-381 با تلخیص) یک قصه در ادبیات تطبیقی از آثاری که در زمینهء ادبیات تطبیقی مورد توجه صاحبنظران و نقادان ادبی قرار گرفته است،میتوان از سبرس اثر وجهی؛حسن و دل و دستور عشاق از سیبک نیشابوری/ فتاحی نیشابوری و درام پربودهـ چندرودی اثر کرشن مشر یاد کرد.
با این حال،قصهء سبرس آفریدهء ذهن وجهی نیست،بلکه در قصهء حسن و دل،سرودهء محمد یحیی بن سیبک فتاحی نیشابوری و نیز دستور عشاق وی ریشه دارد.
) مولوی عبد الحق در تدوین سبرس آورده که وجهی در زمان تألیف این کتاب،تنها به حسن و دل فتاحی که به نثر نوشته شده توجه داشته و دستور عشاق او را در نظر نگرفته است.
(اردو نثر کا آغاز و ارتقاء،بیتا:42) همانگونه که قبلا بدان اشاره شد،سبک سبرس بدون شک همان شیوهء دستور عشاق و حسن و دل است و موضوع آن به جستوجوی«آب حیات»و بیان روابط ازلی «عشق»و«دل»اختصاص دارد."