خلاصه ماشینی:
"از زمان استقلال تا 1944 پس از جنگهای اول و دوم بالکان و شکست عثمانیها و پایان استیلای آنها بر شرق اروپا همین طبقه برجسته از مسلمانان آلبانیایی که در حکومت عثمانی تربیت شده بودند پس از استقلال این کشور در سال 1912،تا زمان روی کار آمدن حکومت کمونیستی انور خوجه در سال 1944،همچنان نخبگان حاکم بر آلبانی را تشکیل میدادند.
پس از فروپاشی نظام کمونیستی در این کشور و تدوین مجدد قانون اساسی در سال 1988 در این قانون تصریح گردیده،در آلبانی هیچ دین رسمی وجود ندارد و تمامی ادیان با یکدیگر برابرند؛گرچه جوامع دینی با اکثریت (مسلمانان سنی،بکتاشیها،ارتودکسها و کاتولیکها) از امتیازات بیشتری برخوردارند،نظیر تعطیلات رسمی مربوط به دین خود در کشور و موقعیتهای اجتماعی بر اساس حضور تاریخیشان در کشور تمامی گروههای دینی که ثبت رسمی گردیدهاند این اجازه را دارند که حساب بانکی و اموال و داراییهای خود را داشته باشند.
*اخیرا در کنفرانس مسلمانان بالکان که در 2 سپتامبر سال جاری در تیرانا برگزار گردید،تمامی دغدغههای ابراز شده از جانب برگزارکنندگان و شرکتکنندگان همین نگاه متفاوت دولت به جامعه مسلمان آلبانی از یکسو و تاکید بر ارزش بردباری دینی در میان گروههای دینی مختلف آلبانی بود.
با توجه به آنچه گذشت در جامعه آلبانی امروز از یک سو با توجه به وجود عنصر فرهنگی بردباری دینی که تاکنون در این جامعه وجود داشته و از سوی دیگر گسترش سریع فعالیتهای دینی گروههای مختلف و از همه مهمتر خلاء فکری و عقیدتی مردمی که سالیان مدیدی تحت حکومت کمونیستی روزگار گذراندهاند،فرصتی مناسب را برای آغاز باب گفتوگو بین ادیان و برطرفسازی نگاههای غیرواقعبینانه و افزایش آگاهی گروههای مختلف جامعه نسبت به تفکر دینی فراهم میآورد."