چکیده:
مطالعه پیرامون فلسفه از زوایای مختلف امکانپذیر است.برخی از مهمترین پرسشها به ماهیت فلسفه و موضوع و مسائل آن مربوط میشود و برخی دیگر به رابطه میان علوم و فلسفه و شرایط رشد و تکامل آنها بازمیگردد.این سؤالات را با ریاست محترم بنیاد حکمت اسلامی صدرا،حضرت آیت الله سید محمد خامنهای در میان گذاشتهایم.
خلاصه ماشینی:
"به هر حال مسلمانان نیز متافیزیک ارسطو و دانش مربوط به آن را حکمت و فلسفه به طور اطلاق و گاهی فلسفه اولی نام گذاشتند و مقصود از اولی(یعنی نخستین)به نظر آنان-علاوه بر آنچه ارسطو میگفت-تقدم رتبی الهیات بر سایر شاخههای حکمت-و از جمله علوم طبیعی و ریاضی-بود و میتوان مقصود از «اولیت»را شرافت موضوع آن(که اصل و مطلق وجود و یا واجب الوجود بود) دانست که نسبت به سایر علوم مزیت و سرآمدی دارد.
مرحله بالاتر از مرحله علم حسی آن است که انسان بتواند معقولات اول و قواعد رایج علوم را در کارگاه ذهن خود به زیر ذرهبین تحلیل ببرد و از آن کلیاتی درجه دوم به دست بیاورد و گزارههایی را ارائه کند که قابل ادراک با حس نیست و معقول محض است؛مثلا وقتی فیلسوف از نحوه وجود یا علیت و معلولیت یا جزئیت و کلیت پدیدهای بحث میکند ذهن او بطور مطلق با عالم حس و حواس پنجگانه تماس ندارد و طرف او همان معقولات اولیه است ازاینرو است که نام آن را معقول ثانی(که به دو دسته فلسفی و منطقی تقسیم میشود)گذاشتهاند.
مشکوة النور-آیا ممکن است موضوعی خاص به عنوان مسأله،هم در ما بعد الطبیعه مورد بررسی قرار گیرد و هم در علوم؟ استاد-موضوعاتی چون حقیقت ماده و جسم یا جواهر و اعراض یا روان و نفس انسانی و قوای ذهنی و ادراک و حقیقت احساس و ادراک و برخی مسائل مانند اینها را در بیش از یک حوزه میتوان بحث کرد؛مثلا جسم هم در فیزیک و هم در مکانیک و هم در شیمی مورد بحث واقع میشود ولی بحث از جسم در این علوم به لحاظ آثار و قوانین مختلف حاکم بر آنهاست."