چکیده:
اصل تفکیک قوا یکی از اصول اساسی در دموکراسیهای معاصر است.این اصل که توسط اندیشمندانی نظیر شارل دومونتسکیو و جان لاک مطرح گردیده،امروزه از مفهوم کلاسیک و سنتی خود فاصلهء زیادی گرفته است بطوریکه در شرایط حاضر،دولتهای مختلف جهان به خوبی دریافتهاند که تفکیک وظایف و تقسیم قدرت عمومی میان قوای سهگانه،به تنهایی برای نیل به اهداف تفکیک قوا(محو استبداد و جلوگیری از مطلقیت)کافی نیست بلکه ضروریست که هریک از قوای سهگانه به ابزارهایی برای کنترل و نظارت بر یکدیگر تجهیز شوند تا به این ترتیب ضمن تنظیم حسن اجرای امور عمومی در هریک از قوا،حقوق شهروندان نیز بیش از پیش تضمین گردد.به این جهت،در جهان امروز،غالب نظامهای سیاسی(اعم از ریاستی،نیمهریاستی-نیمه پارلمانی،پارلمانی،مختلط یا اسلامی)میل شدیدی به استقرار سیستم تعادل و توازن قوا داشتهاند.در این میان،نظامهایی که در مدل تفکیک قوای آنها،نیرویی مافوق قوای سهگانه وجود نداشته،در تلاش برای استقرار سیستم مزبور به موفقیتهای بیشتری دست یافتهاند. این مقاله ضمن بررسی مدل تفکیک قوا در برخی از نظامهای سیاسی نمونه،به طور مختصر به تبیین شیوههای استقرار سیستم تعادل و توازن قوا در پارهای کشورها پرداخته و تعریف جدید از اصل تفکیک قوا را ارائه نموده است.
The separation of powers principle is one of the basic principles in modern democracies. This principle for the first time is planned by some philosophers such as Charls-Louis de Montesquieu and John Locke, But today it is so far from its classic concept that in present conditions, different states found out the separations of powers and functions between three powers (Executive, Legislative, and Judicial) is not enough to achieve their goals (i.e. disappearance of absolute authoritarian or authoritarianism); But it is necessary that each these powers are well equipped for controlling over themselves that each power can do the best in practice and also assures citizens rights much more. Thus, in today world more political systems (such as presidential, semi presidential-semi parliamentary, parliamentary, mixed or Islamic) tend to stabilize the balanced power system. Furthermore, all systems which had no the superior power beyond these three powers in their separation of powers models, could be successful at stabilizing this system.In addition to study the separation of powers models in some specified political systems in this paper, this contribution summarized explains the methods of stability of balanced power system in three countries as Iran, US,and France. Also it presents the new explanation of the separation of powers principle.
خلاصه ماشینی:
اصل تفکیک قوا یکی از اصول اساسی در دموکراسیهای معاصر است.
هدف از تدوین این مقاله آن است که ضمن بیان مفهوم کلاسیک تفکیک قوا و انجام
نظریه تفکیک قوا بر این پایه و اساس استوار است که تمرکز قدرت و استبداد،خطر
در برداشت اول که همان تفکیک مطلق قواست،اعتقاد بر این است که هریک از قوا
اصل تفکیک قوا در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد پذیرش قرار گرفته و
در این روند است که اصل پنجاه و هفتم قانون اساسی،نظام تفکیک قوای مقننه،مجریه و
تفکیک قوا برای آن است که قدرت مافوقی وجود نداشته باشد و قوای سهگانه،قدرت
سید محمد هاشمی،حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران،جلد دوم،(تهران:انتشارات مجتمع آموزش عالی قم،
قانون اساسی ایالات متحده امریکا مقوله انفکاک قوا را در این نمیپنداشتند که هیچ گونه
1. تأثیر و تأثر قوا بر یکدیگر در مدل تفکیک قوای جمهوری اسلامی ایران
-رسیدگی به شکایات مردمی از قوه مجریه برای مجلس شورای اسلامی امکانپذیر است.
تأثیر و تأثر قوا بر یکدیگر در مدل تفکیک قوای ایالات متحده امریکا
لازم به ذکر است که در چنین مواردی،برای این که به اصل تفکیک قوا لطمهای وارد
3. تأثیر و تأثر قوا بر یکدیگر در مدل تفکیک قوای جمهوری فرانسه
این جهت،غالب نظامهای حقوقی-سیاسی جهان،ضمن پذیرش اصل تفکیک قوا که
تئوری،«اصل تفکیک مطلق قوا»،از اصول حاکمیت سیاسی در ایالات متحده امریکا به شمار میرود لکن عملکرد قوای سهگانه در این کشور به گونهای است که ماهیتا گرایش
در فرانسه اصل تفکیک نسبی قوا از اصول بنیادین نظام سیاسی این کشور شمرده شده