چکیده:
باتوجه به اینکه صنعت فلزات اساسی بعد از پتروشیمی،مهمترین صنعت صادراتی کشور میباشد،مقاله حاضر رقابتپذیری گروه کالاهای صنایع فلزات اساسی ایران را طی دوره زمانی 2005-2002 بررسی و اندازهگیری میکند.برای این منظور،از شاخصهای مزیت نسبی صادرات،مزیت نسبی تجارت،سهم پایدار بازار و پلان تجاری استفاده شده است.
نتایج تحقیق حاکی از آن است که علی رغم وجود مزیت نسبی ایران در عمده گروه کالاهای صادراتی صنایع فلزات اساسی طی دوره زمانی مورد بررسی،مزیت رقابتی برای این گروه محصولات دارای روند مشخص و پایداری نمیباشد.همچنین،براساس نتایج به دست آمده،نرخ رشد شاخص مزیت نسبی صادرات اکثر گروه کالاهای صنعت فلزات اساسی طی دوره زمانی مورد بررسی،دارای نوسان میباشد.براساس شاخص پلان تجاری نیز نتایج مشابهی به دست آمده،بهطوری که گروه کالایی که قادر به کسب یا حفظ موقعیت رقابتی در کل دوره زمانی مورد بررسی شده باشد،مشاهده نشده است.
سرانجام،براساس شاخص سهم پایدار بازار که عملکرد رقابتی گروه کالاهای عمده صادراتی را در بازارهای هدف هر کالا نشان میدهد،اثر رقابتی ایران در بازار هدف عموما پایدار نبوده و در اکثر موارد،تغییرات متناوب در میزان این اثر مشاهده شده است.این نتایج احتمالا ناشی از عدم توجه کافی به عوامل موجد مزیت رقابتی نظیر کیفیت،کارآیی و نوآوری،مصرف زیاد داخلی،افزایش قیمت عوامل تولید و بهای تمامشده محصول میباشد.باتوجه به نتایج به دست آمده،برای ارتقاء و حفظ سهم صادراتی گروه محصولات فلزات اساسی،تکیه صرف بر مزیتهای نسبی کافی نمیباشد و باید مزیتهای رقابتی مورد توجه قرار گیرد.
The exports value of Iran’s base metal industry ranked second among
manufacturing industries after the petrochemical industry. Considering this
stylized fact, the aim of the paper is to measure the competitiveness of Iran’s
base metal industry using the data over the period 2002-2005. This study
uses Relative Export Advantage (RXA), Relative Trade Advantage (RTA),
Constant Market Share (CMS) and Trade Map (TM) indices to measure
competitiveness of this industry,
The results of this study indicate that in spite of the existence of
comparative advantage at major exportable products of Iran's base metals,
there is no clear and stable trend of the competitive advantage in the
products. Furthermore, the growth rate of relative export advantage of the
products is fluctuating over the period 2002-2005, The same results have
obtained based on trade map index. More specifically, there is no product
which maintains competitive position throughout the whole period of this
study. Finally, based on the constant market share which indicates the
competitive performance of major export products in target markets, the
competitive effect has generally no stability in the target markets, and it is
frequently observed to have periodical variations in its values. These results
are probably due to lack of sufficient attention to the factors of competitive
advantage such as quality, efficiency and innovation, higher domestic
consumption, higher production factor price. Based on the findings of the
study, it is not sufficient to rely only on comparative advantages, but it is highly
recommended that the attention should also be paid to competitive advantages.
خلاصه ماشینی:
"در این راستا،با استفاده از آخرین آمار و اطلاعات در دسترس و به کارگیری شاخصهای مزیت نسبی صادرات( RXA )1،مزیت نسبی تجارت( RTA )2،پلان تجاری( TM )3و تحلیل سهم پایدار بازار( CMS )4مزیت رقابتی گروه کالاهای صنعت فلزات اساسی در سطح تجمیع 6 رقم نظام طبقه بندی HS طی دوره زمانی 2005-2002 برآورد و بررسی شده است.
گروه کالاهای فلزات اساسی ایران با نرخ رشد مزیت نسبی بزرگتر از صفر (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:محاسبات تحقیق جهت بررسی بیشتر وضعیت رقابتی صنایع فلزات اساسی ایران در بازارهای جهانی،جدول(7) توزیع فراوانی برندگان و بازندگان صنایع فلزات اساسی براساس شاخص پلان تجاری را طی دوره زمانی 2005-2002 ارائه میکند.
توزیع فراوانی برندگان و بازندگان صنایع فلزات اساسی براساس شاخص پلان تجاری طی دوره زمانی 2002 تا 2005 (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:محاسبات تحقیق براساس این جدول،در سال 2002 صنایع فلزات اساسی ایران در 16 گروه کالای صادراتی با سهم حدود 44 از ارزش صادرات این صنعت،عنوان برنده در بازارهای رو به رشد را به خود اختصاص داده است.
برندگان و بازندگان بازار گروه کالاهای فلزات اساسی ایران با بالاترین سهم ارزش صادراتی طی دوره زمانی 2005-2002 (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:محاسبات تحقیق برای بررسی بیشتر رقابتپذیری گروه کالاهای عمده صادراتی صنعت فلزات اساسی کشور،در ادامه تلاش شده است تا وضعیت این گروه کالاها در بازارهای اصلی هدف مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص گردد که اولا،آیا ایران در انتخاب بازارهای هدف درست عمل کرده است یا خیر؟و ثانیا، آیا این گروه کالاهادر بازارهای هدف خود دارای مزیت رقابتی بودهاند یا خیر؟یا ایران تنها بر مبنای مزیت نسبی دربازارهای هدف وارد شده است؟برای ارزیابی این مهم،شاخص CMS شاخص مناسبی میباشد."