چکیده:
هویت ملی از منظر جامعه شناختی به مثابه نوعی احساس تعهد و تعلق عاطفی نسبت به اجتماع ملی است که موجب وحدت و انسجام می شود و دارای ابعاد مختلف خرده فرهنگ ملی، دینی، جامعه ای و انسانی است.
هدف مقاله بررسی جامعه شناختی هویت ملی و ابعاد چهارگانه آن است که در قالب مدل مفهومی با متغیرهای چهارگانه؛ تعاملات اجتماعی؛ عام گرایی، عدالت توزیعی و اقتدار مشروع نظام در جامعه آماری مورد نظر- شهر مشهد- مورد بررسی قرار گرفته است.
مهم ترین یافته های این پژوهش عبارت است از: میان ابعاد مختلف هویت ملی همبستگی متقابل وجود دارد. در این میان نسبت و رابطه دوعنصر پایبندی ملی و تعهد ملی به عنوان شاکله هویت ملی با همبستگی بالا مورد تایید قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"در علوم اجتماعی،تمامی صاحبنظران از متقدمان تا معاصران،به مسأله وحدت وانسجام اجتماعی و به دنبال آن،نوعی روح جمعی یا هویت جمعی پرداختهاند و در اکثراین تعاریف بر احساس تعلق و تعهد به مشترکات جمعی تأکید شده است اما ابعاد اینمشترکات جمعی نمیتواند در تمام جوامع یکسان و هموزن باشد،بدین لحاظ الگویایدهآل1هویت ملی در هر جامعه متفاوت از جوامع دیگر بوده و محدودیت ابعاد آنبرخاسته از ارزشها و نگرشهای آن جامعه خاص میباشد.
اما آنچه در این بررسیها میتواند به عنوان عوامل اصلی و تقویتکننده هویتجامعهای قرار گیرد،4 عامل عمده میباشند که عبارتاند از: تصویر 1-مدل تحقیق (به تصویر صفحه مراجعه شود) «عوامل موثر بر هویت جامعهای با تاکید بر دو عامل مورد سنجش» این چارچوب علی در دو بخش نظری و عملی قابل بررسی است.
تصویر(2)-عوامل موثر بر هویت جامعهای و اجزاء آن در مدل تحقیق (به تصویر صفحه مراجعه شود) بخش چهارم:عناصر سازنده هویت ملی بدینترتیب افراد گروه اجتماعی که به دنبال یک تعمیمیافتگی در قواعد اخلاقی،عاطفی و وجوه مشترک آن میباشند،پیرو یک نظام فرهنگی کلی در سطح جامعهمیگردند.
اما آنچه باید در میان مردم ایران بررسی شود،آن است که با توجه به اینکهارزشهای دینی نهادی شدهاند،آیا این ارزشها از دیدگاه مردم محدوده داشته و درحصار هویت ملی و ملیت قرار گرفتهاند یا خیر؟ به عبارتی،در حال حاضر کدامیک از عناصر تشکیلدهنده ارزشهای بنیادینفرهنگی سهم بیشتری در هویت ملی(جامعهای)دارند.
جدول(8)توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب ارزشهای جامعهای (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول بالا نشانگر این مطلب است که حداکثر پاسخگویان(59/07%)در ارزشهایجامعهای به عنوان بخشی از هویت ملی نمرات بین 80-61 را کسب کردهاند که گرایشآنها در حد زیاد برآورد میشود."