چکیده:
ورود به موافقتنامههای تجارت ترجیحی به صورت دو جانبه،یکی از ابزارهای متنوعی است که کشورها برای توسعه تجارت خود از آن استفاده مینمایند.اگرچه در حالحاضر نظام تجارت چندجانبه در قالب سازمان جهانی تجارت،تا حدود زیادی به گسترش تجارت کمک مینماید،لیکن موافقتنامههای دو جانبه کماکان بهعنوان ابزار سیاست تجاری اهمیت خود را حفظ کردهاند.
اقتصاد ایران در استفاده از این ابزار سیاسی در ابتدای راه قرار دارد و تجربه چندان قابل استناد و اعتنایی در زمینه تأثیرات این موافقتنامهها ندارد.امضای یک موافقتنامه تجارت ترجیحی و اجرایی شدن آن،مستلزم آن است که پیشتر،مراحل چندی طی شده باشد، از جمله انتخاب طرف موافقتنامه و نیز مذاکره تجاری،بدیهی است موفقیت ابزار موافقتنامههای دو جانبه ترجیحی در گسترش تجارت،ارتباط مستقیم با نحوه به انجام رساندن مراحل قبلی آن،از جمله انتخاب طرف موافقتنامه،دارد با انتخاب صحیح و مبتنی بر اصول علمی طرفهای مذاکره،امکان حصول به تنایج مورد انتظار در زمینه گسترش تجارت افزایش مییابد.
در این مطالعه برآنیم تا با ارائه یک متدولوژی برای بررسیهای اولیه انتخاب کشورها جهت عقد موافقتنامه،فرایند انتخاب طرفهای موافقتنامه را بر اصول علمی مبتنی نماییم بدین منظور با استفاده از روش ارائه شده توسط مایکلی موافقتنامه تجارت ترجیحی ایران با سه کشور اندونزی،سوریه و ترکیه را از جهت پتانسیلهای ایجاد و انحراف تجارت با یکدیگر مقایسه و آنها را رتبهبندی کردهایم.
نتایج بررسی نشان داد که از میان سه کشور سوریه،ترکیه و اندونزی بهعنوان طرفهای احتمالی تجارت ترجیحی با جمهوری اسلامی ایران،تجارت ترجیحی با اندونزی هم از حیث پتانسیل ایجاد و هم از نظر پتانسیل انحراف تجارت،میتواند موافقتنامهای تأثیرگذارتر باشد.کشورهای ترکیه و سوریه از نظر پتانسیلهای یاد شده در رتبههای بعدی قرار دارند.
خلاصه ماشینی:
"بدین منظور با استفاده از روش ارائه شده توسط مایکلی موافقتنامه تجارت ترجیحی ایران با
وی این رویکرد را برای بررسی موافقتنامه تجارت ترجیحی میان کشورهای امریکای
است با با سهم کشور طرف موافقتنامه در صادرات جهانی(و از این طریق در واردات
2-2-3-3-شاخص سازگاری بین تولید کشور مبداء و صادرات کشور طرف موافقتنامه
**میانگین مربوط به سوریه براساس اطلاعات تعرفهای این کشور در نوامبر 2006 محاسبه شده است.
است میانگین موزون تعرفهها در تجارت بین ایران با هریک از طرفهای موافقتنامه براساس روابط شماره(1)و(2)محاسبه شدهاند.
جدول(3)وضعیت روابط تجاری بین ایران و سه کشور طرف موافقتنامه مقدار بسیار
اندک است و بنابراین در صورت تقلیل تعرفههای کشورهای طرف بر واردات از ایران به
ملاحظه میشود که مقدار این شاخص برای کشورهای سوریه و اندونزی کوچکتر از واحد است،بدین معنی که عملکرد صادرات این
میشود و در شاخص sxjmk نیز سازگاری صادرات ایران(بهعنوان کشور مبدأ)با
جدول 6-شاخص سازگاری صادرات و واردات ایران با طرفهای موافقتنامه
مبدأاست)شباهت بسیار زیادی به ساختار صادرات کشور طرف موافقتنامه داشته باشد،در این صورت پتانسیل جایگزین شدن صادرات کشورهای ثالث(به کشور مبدأ)با
ارتباط با محاسبه این شاخص وجود دارد آن است که باید سهم کالاهای مورد مبادله بین
کشورهای طرف نیز،بالاترین مقدار شاخص مربوط به کشور اندونزی است و کشورهای
سازگاری صادرات ایران با صادرات سه کشور طرف موافقتنامه نیز مطابق رابطه(7)
لیکن،برغم کوچک بودن مقدار این شاخص،در حالت مقایسهای میتوان گفت پتانسیل انحراف تجارت در PTA با اندونزی بیشتر است و
هستند این احتمال وجود دارد که سازگاری تولید و صادرات ایران و اندونزی ناشی از این"