چکیده:
در دهههای اخیر،«مجاز»به عنوان مهمترین منبع غنیسازی قاموس واژگان زبان،توجه زبانشناسان روس را به خود جلب کرده است.زبانهای روسی و فارسی تصاویر کموبیش متفاوتی از حرکت را به دست میدهند،در عین حال وجوه مشترکی دارند که با توجه به تعلق آنان به دو خانواده زبانی مختلف،جالب به نظر میرسد.کارکرد فعل حرکتی در گروه واژههای پایدار فعلی-اسمی به علت کارایی گسترده در همهء سبکهای زبان قابل بررسی است.از میان دستورنوسیان فارسی،خسرو فرشیدورد این دسته از ترکیب واژهها را تحت عنوان«افعال مرکب»،«ترکیبات فعلی»یا«گروههای فعلی ترجمهای»بررسی کرده است.تکیهء اصلی مقالهء حاضر،بررسی مقایسهای نقش فعل حرکتی u 6 mu-xo 6 umb در معنای مجازی و در قالب ترکیب واژههای پایدار است.
خلاصه ماشینی:
"فعل حرکتی u 6 mu-xo 6 umb در مفهوم مجازی و طریقهء بیان آن در زبان فارسی میریلا احمدی* استادیار دانشکدهء علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس،ایران معصومه داد** دانشجوی کارشناسی ارشد زبان روسی دانشگاه تربیت مدرس،ایران (تاریخ دریافت:16/2/88،تاریخ تصویب:12/5/88)چکیده در دهههای اخیر،«مجاز»به عنوان مهمترین منبع غنیسازی قاموس واژگان زبان،توجه زبانشناسان روس را به خود جلب کرده است.
تصویری که براساس این استعاره فعلی تداعی میشود(تناسب بین حرکت عقربههای ساعت و راه رفتن انسان برای رساندن مفهوم«کار کردن ساعت»)،زمانی در ذهن وجود داشت که تازه ساعت اختراع شده بود،اما با گذشت زمان این تصویر زدوده شد.
فعل حرکتی در گروه واژههای پایدار فعلی-اسمی این ارتباط واقعی و مفهومی و ویژگیهای دستوری و واژهشناسی است که قدرت همنشینی واژهها را معین میکند.
c ?kpaHa اما برخی معانی به سختی فرا گرفته میشوند،زیرا درک ارتباط و تناسبی که بین معنی مجازی فعل حرکتی و تصویر حرکت برای یک روس زبان وجود دارد،برای یک فارس زبان مشکل است.
I. دستهای از معانی مجازی در هر دو زبان روسی و فارسی به وسیلهء فعل حرکتی و واژههای معادل بیان میشوند،یعنی همخوانی وجود دارد: Cbet ywe??
ب)گاه برعکس،معنای مجازی فقط در زبان فارسی به کمک واژههای معادل افعال حرکتی بیان میشوند،مانند«آمدن»(در ترکیب:اسم ضمیر متصل آمدن)به معنی:1)میل کردن،میل داشتن،برآوردن نیازی را حس کردن(دربارهء خواب،خنده،گریه،قلقلک و غیره): خوابش میآید- EMy c??tc?
لازم است به جنبههای استعاری و نیز نقش این افعال در ترکیب واژههای پایدار فعلی- اسمی از طریق زبان فارسی توجه شود،زیرا معنی یک کلمه در شبکه تقابلی که یک گسترهء معنایی را میپوشاند،روشن میشود."