چکیده:
ناکارامدی طرحهای جامع شهری در برخورد با شرایط متحول مناطق شهری در دهههای گذشته،انتقادات صاحبنظران مسایل شهری را برانگیخت و زمینه را جهت گسترش و توسعه دیدگاه سیستمی در برنامهریزی شهری فراهم نمود که حاصل آن ظهور الگوی جدید و پویایی در برنامهریزی شهری با عنوان برنامهریزی راهبردی شهری است.برنامهریزی راهبردی جایگزین برنامهریزی کالبدی و یا کاربری اراضی شهری نیست بلکه میتواند به عنوان چهارچوبی تمام موضوعات شهری از جمله مسکن،حملونقل محیط زیست یا موضوعات اقتصادی را پوشش داده و زمینه همکاری بین سطوح سازمانی،اجتماعات محلی و منطقهای را مورد توجه قرار دهد و به عنوان ابزاری نیرومند مدیران شهری را در هدایت و ساماندهی شهرها یاری نماید.این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی ابتدا به بررسی برنامهریزی راهبردی پرداخته و پس از تجزیه و تحلیل ویژگیهای برنامهریزی راهبردی شهری کاربرد آن را در سازماندهی مناطق شهری ایران مرود بحث قرار داده است.بر اساس یافتههای تحقیق،شرایط متحول فضایی-کالبدی شهرهای کشور برنامهریزی راهبردی شهری را به عنوان ابزاری کارامد برای ساماندهی مناطق شهری و بهرهگیری مطلوب از فرصتها ضروری ساخته است.لیکن استفاده از این ابزار نیازمند تحول در سازمان اجرایی طرحها و بهکارگیری مناسب سیستمهای فناوری اطلاعات است.
خلاصه ماشینی:
"فرایند برنامهریزی راهبردی شهری و کاربرد مدل SWOT : از لحاظ پیچیدگی سیستمهای شهری فعالیت برنامهریزی،اقدام فرایندی است که با تسلسل منطقی و هدفمند طی مراحل زیر انجام میشود: مرحله اول:سازماندهی؛این مرحله با تصمیمگیری در خصوص تهیه یک برنامه راهبردی و با اتفاق نظر اولیه در میان تصمیمسازان که حمایت آنان جهت توسعه و اجرای موفقیتآمیز برنامه ضروری است،آغاز میگردد.
شهردار لندن در سال 2000 موظف به تهیه آن(بر اساس ضوابط و رهنمودهای قانونی مصوب سال 1999)گردید محورهای این طرح عبارتند از(متروپلیس،1381،176-190): الف-ارتقای توسعه اقتصادی و ایجاد ثروت در لندن؛ ب-ارتقای کیفیت محیط زیست در لندن؛ ج-برابری مردم در قبال فرصتها؛*استانبول: در برنامه توسعه راهبردی استانبول که در سال 1998 تهیه گردید،محورهای عمده زیر مورد تأکید واقع شدند: -ارتقاء استانبول در حد شهری جهانی با حفظ هویت تاریخی-فرهنگی و حفاظت از ارزشهای تاریخی-فرهنگی و طبیعی آن؛ -کاهش فشار منطقه کلان شهری استانبول بر مراکز قدیمیتر و حفاظت از بافت این گونه مراکز؛ -گسترش مراکز علمی و بین المللی،هنری و تفریحی.
مهمترین قابلیتها و توانهای مورد توجه الگوی راهبردی در جهت حل مشکلات شهرسازی جاری ایران و پاسخگویی به نیازهای مبرم کنونی به قرار زیر است(مهدیزاده، 1382،ص 524): 1-ایجاد تنوع و سلسله مراتب در طرحهای توسعه و عمران شهری؛ 2-اصلاح روشهای مطالعه،تهیه و تصویب و تدوین اسناد طرح؛ 3-ایجاد پیوستگی میان روند تهیه طرح و مدیریت اجرای آن؛ 4-تقویت انعطافپذیری،تحققپذیری و اصلاحپذیری در طرحها؛ 5-تقویت جایگاه طراحی شهری در طرحهای توسعه و عمران شهری؛ 6-اصلاح نحوه رویکرد به ضوابط و مقررات شهرسازی."