خلاصه ماشینی:
"در زبان فارسی از زمان ترجمهء«تمدن قدیم»اثر معروف فوستل دوکولانژ فرانسوی راجع به تمدنهای روم و یونان باستان کتابهای تاریخ دربارهء یونان بیشتر در ضمن،تاریخهای معتبری که به چاپ رسیده است وجود دارد ولی یونانیان چیز دیگری است و از این لحاظ نخستین اثر در نوع خود میباشد که به فارسی منتشر میشود.
شکلگیری یونان و ملت آن در دورههای مختلف تاریخ پرجنبوجوش و درخشان این سرزمین پرافتخار و حکمت و علوم و فرهنگ و آداب و رسوم تا اسطوره و دین و خصال یونانیان حتی جنگها و فتوحات و شکستهای آنان در این فصول به اختصار ولی عمیقا شرح داده شده است.
(ص 792-بخش ذهن یونانی) اگرچه مورخان و نویسندگان یونان دربارهء همسایهء خود ایران کتب بسیار نگاشته و نمایشنامههای تراژدی پرداختهاند و بسیاری از این آثار امروز-حتی برای خود ما ایرانیان- کتابهای مرجع برای کشف تاریخ خودمان به کار میرود،با این همه کینهء دیرینه و دشمنی که حاصل جنگها و شکستها و پیروزیهای بسیار بوده گاه آنان را از بیطرفی منحرف کرده است.
در بخش ذهن یونانی به نظر یونانیان دربارهء جهان هستی و بشر که در مرکز آن قرار داده میشود و اینکه برای اولبار یونانیان بودند که وجود اجزاء لایتجزی(اتم)را در اجرام تشخیص دادند اشاره شده است.
در بخش مربوط به یونان کلاسیک دربارهء دو«مدینهء»3(پولیس یونانی و دولت شهر فارسی)بزرگ یعنی آتن و اسپارت(اسپارتا در فارسی مصطلح نیست)و مردم و قوانین و تشکیلات حکومتی آنها صحبت میشود و معایب و محاسن هرکدام را بیان میکند."